Dù tức giận cũng không thể xử phạt BH Media vì việc “đánh” bản quyền Quốc ca

Tối hôm qua, hàng triệu khán giả theo dõi trận đấu giữa Việt-Lào chết lặng dưới dòng chữ “Vì lý do bản quyền âm nhạc, chúng tôi buộc lòng phải tắt tiếng ở phần lễ chào cờ. Sau lễ chào cờ, tín hiệu âm thanh sẽ trở lại bình thường, mong quý vị khán giả thông cảm”. Một làn sóng phẫn nộ cực điểm được châm ngòi, đòi xử lý BH Media. Tuy nhiên, mọi thứ không đơn giản như vậy.

Bởi theo luật mà nói BH Media không sai. Thứ nhất, họ hoạt động trên mặt trận Youtube và sử dụng các công cụ vũ khí bảo vệ bản quyền mà Youtube trao cho – ở đây là phần mềm quét và cảnh báo vi phạm bản quyền. Thứ hai, họ được Hồ Gươm Audio trao quyền bảo vệ bản quyền bản ghi Tiến Quân Ca do Hồ Gươm Audio tổ chức sản xuất, chính là bản nhạc quốc ca quen thuộc mà ta vẫn nghe mỗi khi có sự kiện hay trước giờ bóng lăn.

Nhiều người bảo, Quốc ca là Hiến pháp quy định. Và là của gia đình nhạc sĩ Văn Cao và sau được tặng cho Nhà nước, cớ sao BH Media và Hồ Gươm Audio đòi tính bản quyền. Vấn đề được giải thích như sau:

Mỗi bản ghi âm, audio của một bài hát khi được phát hành sẽ chứa 2 loại quyền tách biệt là: quyền bản ghi – liên quan đến phần nhạc, hòa âm phối khí và âm thanh giọng hát có trong bản ghi; quyền tác giả – liên quan đến phần giai điệu, tiết tấu và lời của bài hát được sử dụng trong bản ghi âm.

Theo Luật Bản quyền, hãng đĩa hoặc nhà sản xuất ra bản ghi âm là người nắm giữ phần quyền bản ghi, còn nhạc sĩ, người sáng tác bài hát nắm giữ quyền tác giả hay còn gọi là tác quyền. Như vậy, quyền tác giả Quốc ca vẫn thuộc về Nhà nước và Nhân dân Việt Nam (sau khi được gia đình Nhạc sĩ Văn Cao trao tặng) nhưng BH Media vẫn có quyền đòi bản quyền cho bản ghi mà Hồ Gươm Audio thực hiện.

Nghĩa là, bất cứ ai hát hay chơi nhạc Quốc ca trên Youtube là tự do bởi nhà nước không thu tác quyền bài Tiến quân ca. Nhưng bạn hát trên nền nhạc mà Hồ Gươm Audio sản xuất sẽ bị đánh bản quyền liên quan đến quyền bản ghi. Thế mới có chuyện quốc tang Đại tướng Võ Nguyên Giáp mà VTV trực tiếp được post trên Youtube đã bị gỡ vì vi phạm bản quyền.

Trong thời gian gần đây, bản quyền bản ghi bài hát “Tiến quân ca” trên YouTube gây ồn ào trong dư luận nhưng chưa đi đến phân xử cuối cùng. Có lẽ, để giải quyết, một là Hồ Gươm Audio cũng tuyên bố hiến tặng bản ghi này cho Nhà nước và Nhân dân. Hai là, Nhà nước phải đưa ra một quy định mới về liên quan đến bản ghi của những bài hát mang tính dân tộc như thế này.

Dung Anh