Dịch virus corona khiến nền kinh tế Việt Nam đảo lộn ra sao?

Dịch viêm phổi do virus corona gây ra đã và đang tác động tiêu cực đến kinh tế Việt Nam cũng như sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính cho rằng việc dịch do coronavirus gây ra đang là một bài toán tương đối khó với nền kinh tế Việt Nam.

Thiệt hại đầu tiên là chi phí tiền của liên quan đến cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc men, dụng cụ phòng hộ. Bộ Tài chính yêu cầu các lực lượng trực thuộc hướng dẫn bố trí kinh phí, hàng dự trữ để cấp cho các bộ, ngành, địa phương phòng chống dịch theo quy định và chỉ đạo của Chính phủ. Đồng thời, Tổng cục Dự trữ chuẩn bị hàng dự trữ quốc gia để cấp cho các bộ, ngành, địa phương có dịch khi có yêu cầu.

Từ trước đến nay, Trung Quốc là đối tác thương mại số 1 của Việt Nam, là thị trường nhập khẩu lớn nhất và thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Mỹ. Những ngày gần đây, việc chống dịch viêm phổi do virus corona được thực hiện nghiêm ngặt đã khiến việc vận chuyển, giao nhận hàng hóa giữa các tỉnh, thành của Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến xuất khẩu hàng nông, thủy sản của Việt Nam sang quốc gia này.

Hoạt động xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc gần như tê liệt.

Virus corona khiến nông sản bị đình trệ, ‘lỡ hẹn’ xuất chính ngạch sang Trung Quốc. Đơn cử, sản phẩm sầu riêng, khoai lang, yến, thạch chuẩn bị ký nghị định thư để được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc trong năm 2020, nhưng tất cả các nội dung thương thảo hai bên đều tạm phải dừng lại.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỉ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp cao điểm Tết Nguyên Đán và các lễ sau Tết. Qua rà soát, từ nay đến tháng 3 Việt Nam sẽ thu hoạch gần 200.000 tấn thanh long, chủ yếu là xuất khẩu tươi sang thị trường Trung Quốc sẽ gặp khó khăn do dịch bệnh corona.

Cụ thể, tới hết rằm tháng Giêng, tỉnh Long An thu hoạch khoảng 21.600 tấn. Đợt tiếp theo từ ngày 8-2 đến 28-2 thu hoạch khoảng 54.000 tấn. Đầu tháng 3, Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn chưa kể các địa phương khác.

Hầu hết các sản phẩm trái cây nêu trên là xuất khẩu tươi, chưa qua chế biến. Tuy các địa phương đã hướng dẫn, chủ động trong điều chỉnh kế hoạch sản xuất nhưng tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ sẽ diễn ra do việc hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam, lịch nghỉ tết nguyên đán của Trung Quốc kéo dài và các biện pháp đảm bảo công tác phòng chống dịch viêm phổi cấp được triển khai từ cả hai phía. Đến tối ngày 2-2 đã có khoảng 175 xe thanh long loại 20 tấn/xe tại Lạng Sơn chờ thông quan.

Theo Bộ NN&PTNT, sau dịp nghỉ Tết Nguyên đán đến ngày 9-2, nếu dịch viêm phổi cấp không được kiểm soát hiệu quả, lây lan trên diện rộng thì không loại trừ Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục phải áp dụng các biện pháp mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn lây lan dịch bệnh, dẫn tới tình hình xuất nhập khẩu nông sản của Việt Nam có nguy cơ chịu tác động ảnh hưởng rất cao.

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu trái cây đi Trung Quốc cũng cho biết đang gặp khó vì nhiều đơn hàng đã chuẩn bị trước đó không biết bán đi đâu vì không thể đưa lên cửa khẩu. Ông Hoàng Long, đại diện một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu trái cây đi Trung Quốc, cho hay “mọi năm ngày này hàng hóa xuất khẩu qua Trung Quốc rất nhiều, phải nằm chờ thông quan, mà năm nay ít hẳn”.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, tính đến thời điểm hiện tại, dịch viêm phổi cấp corona đã có những tác động rất tiêu cực đến hoạt động xuất, nhập khẩu của Việt Nam, cụ thể là các mặt hàng trái cây như thanh long, dưa hấu… Ở chiều ngược lại, nhiều loại thực phẩm trong đó có thịt và các loại rau củ từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam cũng đang bị hạn chế tối đa.

Thiệt hại lớn về du lịch

Trong tình hình dịch bệnh căng thẳng như hiện nay, khách du lịch Trung Quốc sẽ không vào Việt Nam, khách du lịch từ các nước khác sẽ không đến những đất nước có dịch virus corona trong đó có Việt Nam, khiến doanh thu của ngành du lịch sụt giảm nghiêm trọng….

Đối với ngành du lịch, những năm gần đây, ngành này đem lại nguồn lợi lớn cho nền kinh tế. Trong đó, lượng khách hàng từ Trung Quốc là rất lớn. Việc dịch bệnh khiến hoạt động du lịch giảm sút đi, đặc biệt là khách hàng Trung Quốc.Thị trường Trung Quốc luôn đứng đầu trong tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam, chiếm tỷ trọng cao nhất, trung bình chiếm khoảng 30%.

Khách Trung Quốc đến Việt Nam bình quân mỗi quý năm 2019 khoảng 1,45 triệu khách. Trong tháng 1, lượng khách Trung Quốc đến nước ta là 644.000 lượt. Theo kịch bản 1, lượng khách quốc tế trong quý I cũng vẫn là 644.000 lượt, giảm so với không có dịch khoảng 800.000 lượt.

Theo tính toán, nếu dịch kéo dài hết quý I, thiệt hại về doanh thu từ khách quốc tế là khoảng 2,3 tỷ USD. Nếu dịch kéo dài hết quý II, thiệt hại khoảng 5 tỷ USD.

“Không chỉ khách Trung Quốc mà khách ở Mỹ, Âu… cũng giảm sút vì tình hình dịch bệnh, người dân có xu hướng hạn chế du lịch, hạn chế đến những nơi đông người. Nếu dịch cúm này không nhanh chóng dập tắt thì sẽ ảnh hưởng nhiều đến kinh tế của nước ta”, TS Thịnh nói.

Không chỉ vậy, những tác động tiêu cực sẽ không dừng lại ở 2 lĩnh vực đó, mà rất nhiều lĩnh vực khác như: kinh doanh, thực phẩm, du lịch, giao thông có thể bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, việc các công nhân của Trung Quốc quay trở lại làm việc tại Việt Nam cũng sẽ bị hạn chế, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam.

Hiện tại, virus corona cũng đã tác động khá tiêu cực đến tình hình kinh tế thế giới, thời gian tới, dự đoán, sự tác động này còn mạnh mẽ hơn nữa bởi dịch đang có chiều hướng bùng phát mạnh và đây mới chỉ là sự khởi đầu của cuộc khủng hoảng.

Nền tài chính lao đao vì virus Corona 

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho hay, do ảnh hưởng của đại dịch, tuần qua, chỉ số chứng khoán trên toàn thế giới đã giảm điểm, ở Việt Nam chỉ số này cũng giảm rất sâu. Trong tháng 2 sẽ tiếp tục có những biến động mạnh trên thị trường chứng khoán và thương mại toàn cầu. Với những diễn biến của dịch bệnh như hiện nay, nếu được kiểm soát thì phải hết tháng 3 tới tình hình mới ổn định trở lại.

Trong tháng 2 nếu không có những thông tin tích cực trong phòng, chống bệnh thì hậu quả sẽ thật khó lường.

Ông Hiếu cho rằng, Chính phủ cần theo dõi sự lây lan và phát triển của virus corona chặt chẽ, từ đó đưa đến cho người dân những thông tin chính xác nhất, giới đầu tư thì yên tâm, không bị hoang mang.

“Với lĩnh vực chứng khoán, các nhà đầu tư nên bình tĩnh để theo dõi tình hình và diễn biến của dịch bệnh, không nên quá vội vàng bán tháo cổ phiếu, đặc biệt, không nên “té nước theo mưa”, hùa theo bầy đàn để bán tháo mà không có cơ sở. Cùng với đó, theo dõi sát tình hình thị trường, nếu nhà đầu tư nào cẩn thận thì có thể chuyển dịch từ cổ phiếu, trái phiếu, công cụ tài chính mang tính rủi ro sang công cụ tài chính mang tính an toàn hơn. Chẳng hạn như chuyển sang cổ phiếu của các công ty mạnh hay mua trái phiếu Chính phủ để bảo đảm sự an toàn cho tài sản của mình”, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.

Quỳnh Quỳnh