Dẹp loạn hàng giả: Cái giá tất yếu cho một thị trường minh bạch và công bằng

Có một nghịch lý đang hiển hiện trong xã hội: ai cũng mong muốn được sống trong một môi trường không còn hàng giả, một thị trường minh bạch, công bằng – nơi các doanh nghiệp làm ăn chân chính được bảo vệ và phát triển. Thế nhưng, khi Nhà nước bắt đầu chấn chỉnh, sắp xếp lại trật tự thị trường, thì không ít người lại tỏ ra khó chịu. Họ gọi đó là “can thiệp hành chính”, là “làm khó tư nhân”, là “truy quét quá tay”. Nhưng cần hiểu rằng: không thể có cải cách thể chế thực chất nếu chỉ chọn cách làm dễ dãi, nương tay.

Sau nhiều năm tăng trưởng nóng, nền kinh tế Việt Nam đã bắt đầu bộc lộ sự bừa bộn nhất định: hàng giả tràn lan, chợ thuốc trở thành nơi tập kết thuốc kém chất lượng, doanh nghiệp “ma” mọc lên như nấm, rồi biến mất như chưa từng tồn tại. Những khoảng xám pháp lý ngày càng rộng lớn. Không thể xem đây là điều bình thường. Và càng không thể lấy lý do “phát triển tư nhân” để bao biện cho việc dung dưỡng sự lộn xộn.

Chợ thuốc tiêu điều ở TP.HCM không phải là mất mát đáng tiếc, mà là dấu hiệu tất yếu của một cuộc sắp xếp lớn đang diễn ra. Khi những “huyết mạch ngầm” của thị trường hàng kém chất lượng buộc phải đóng cửa, chúng ta không nên tiếc nuối. Câu hỏi quan trọng hơn là: vì sao chúng có thể tồn tại suốt thời gian dài? Câu trả lời rất rõ ràng: chúng tồn tại vì đã quá lâu, chúng ta dung túng cho sự bừa bộn ấy.

Ngày hôm nay, việc hàng giả tháo chạy không phải là dấu hiệu xấu, mà là biểu hiện của một thời kỳ mới: thời kỳ mà minh bạch trở thành điều kiện sinh tồn, thời kỳ mà doanh nghiệp tử tế có chỗ đứng, và những kẻ giấu mặt, làm ăn gian dối sẽ không còn đất sống.

Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung đã buộc thế giới phải truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Đây là cơ hội cho những doanh nghiệp nghiêm túc, có năng lực và sản phẩm thật. Một khi thị trường không còn là mảnh đất màu mỡ của hàng lậu, hàng nhái, thì những người làm ăn đàng hoàng sẽ là người hưởng lợi đầu tiên.

Nghị quyết 68 từng khẳng định: khu vực tư nhân là “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế. Nhưng động lực đó không thể đến từ những kẻ làm ăn gian dối, phá hoại niềm tin xã hội. Một thể chế mạnh là thể chế biết bảo vệ người tử tế và loại bỏ kẻ cơ hội. Không có con đường thứ ba.

Công điện 65, 82 của Thủ tướng cùng với các chiến dịch truy quét của Bộ Công an, Quản lý thị trường, Bộ Tư pháp… không phải để siết lại thị trường mà để mở rộng không gian kinh doanh cho doanh nghiệp chân chính. Việc xử lý thuốc giả, thực phẩm chức năng rởm, vàng nhái, phân bón trôi nổi chính là hành động “dọn đường” cần thiết.

Thị trường chỉ minh bạch khi được thanh lọc. Không có sự can thiệp quyết liệt, dù ban hành hàng chục nghị quyết cải cách vẫn sẽ bị vô hiệu hóa bởi những “vùng xám cố hữu”. Đó là quy luật: hoặc tiêu diệt bầy sói, hoặc để chúng nuốt chửng đàn cừu.

Truy quét hàng giả, bắt buộc truy xuất nguồn gốc không thể bị trì hoãn. Bởi những hệ lụy từ hàng kém chất lượng đã quá rõ: bệnh tật, tai nạn, và hàng loạt tệ nạn xã hội khác. Giờ là lúc phải kết thúc thời kỳ đó.

Nếu hôm nay ai đó thấy khó chịu vì phải kê khai lại, đóng cửa cơ sở không đủ điều kiện, hoặc phải thay đổi mô hình kinh doanh… thì hãy hiểu rằng: đó là cái giá tất yếu để giang sơn kinh tế được đặt lại đúng trật tự. Một trật tự mà trong đó: hàng giả không còn đất sống, doanh nghiệp tử tế không bị vùi lấp, và thể chế không bị thao túng bởi cái gọi là “lợi ích ngầm”.

Ngọc Lâm