Để cao tốc Bắc Nam sớm là bệ phóng cho nền kinh tế
Năm 2023 là một năm bản lề khi là năm thứ 3 triển khai giai đoạn 2 của con đường huyết mạch cao tốc Bắc – Nam phía Đông. Việc tổ chức Lễ khởi công toàn bộ 12 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là sự kiện đặc biệt chưa từng có trong ngành Giao thông vận tải.
Có lẽ vì thế mà các công trường thi công dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 1 đang thật sự “nóng”. “Nóng” ở cả không khí lao động của đội ngũ công nhân, kỹ sư đến sự quan tâm, chỉ đạo rất sát sao của các nhà thầu, chủ đầu tư, Bộ GTVT và đặc biệt là của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong chuyến “vi hành” xuyên Tết vừa qua.
Chuyến “vi hành” của Thủ tướng bắt đầu vào ngày 3/2 (tức Mùng 3 Tết) bằng cuộc họp đầu tiên của Thường trực Chính phủ. Liên tiếp nhiều ngày sau đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính trực tiếp có mặt tại 9 công trường giao thông trọng điểm, trong đó phần lớn thuộc dự án cao tốc Bắc – Nam.
Thủ tướng Chính phủ đã dành sự quan tâm, ưu tiên đặc biệt để đầu tư tuyến cao tốc xương sống này, đang đẩy nhanh tiến độ 11 dự án thành phần dài 654 km (quyết định đầu tư năm 2017) và khởi công 12 dự án thành phần dài 729 km (quyết định đầu tư năm 2021). Yêu cầu đặt ra đối với việc thực hiện dự án là bảo đảm tiến độ, không để kéo dài; không được đội vốn, tăng tổng mức đầu tư; bảo đảm chất lượng thi công, yêu cầu về kỹ thuật, mỹ thuật; bảo đảm hiệu quả đầu tư, không để xảy ra, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí…
Đây không phải là chỉ đạo lần 1 của Thủ tướng liên quan đến dự án trọng điểm Quốc gia này, mà đã rất nhiều chỉ đạo liên quan, cùng với sự đốc thúc từ các Phó Thủ tướng và Bộ Giao thông Vận tải. Trước đó, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành từng quán triệt 3 vấn đề lớn: “Bảo đảm chất lượng, tiến độ và chống thất thoát, tham nhũng, tiêu cực. Ba mục tiêu này phải song hành với nhau…. Nếu các nhà thầu xây dựng chậm tiến độ thì kiên quyết thay thế. Các Ban quản lý dự án nếu không đề xuất giải pháp để bù tiến độ, hoàn thành mục tiêu đề ra, phải chịu trách nhiệm”.
Nhắc nhở này của người đứng đầu Chính phủ là rất cần thiết, bởi nhiều người chưa thể quên vụ án sai phạm tại dự án cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi khiến hàng chục bị cáo phải hầu tòa, chịu án phạt tù, khi dự án dù mới đưa vào khai thác đã xảy ra rất nhiều điểm hư hỏng, không bảo đảm chất lượng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc vận hành khai thác, an toàn khi tham gia giao thông.
Đặc biệt, mới đây, trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an cảnh báo về việc thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các nhà thầu chuyển nhượng trái phép tại dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 1 (2017 – 2020). Cảnh báo được ra khi phát hiện một số nhà thầu có dấu hiệu chuyển nhượng thầu nhưng tư vấn giám sát, chủ đầu tư không biết hoặc biết nhưng vẫn làm ngơ. Bộ Công an đề xuất Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải thanh tra kiểm tra, xử lý nghiêm các nhà thầu chuyển nhượng thầu trái phép.
Trong lĩnh vực đấu thầu xây dựng lâu nay, bên cạnh những nhà thầu đầy đủ năng lực, phương tiện kỹ thuật, con người đảm bảo cho việc thi công. Thì cũng không ít nhà thầu bằng cách nào đó có trong tay một bộ hồ sơ năng lực đẹp, mát lòng chủ đầu tư để thắng thầu, rồi sau đó tìm cách chuyển nhượng cho các nhà thầu thứ cấp để hưởng hoa hồng. Câu chuyện phết, phẩy này tồn tại đã lâu nhưng chưa được điều trị dứt điểm. Cũng có những doanh nghiệp khi tham gia đấu thầu, hồ sơ năng lực đảm bảo nhưng vì tham gia thực hiện nhiều dự án cùng lúc, khi thi công phải dàn trải nhân lực, vật tư, thiết bị máy móc cho nhiều dự án, không đảm bảo năng lực thi công nên phải thuê thầu phụ thực hiện dưới hình thức “núp bóng tổ đội”, dẫn đến tình trạng không chỉ chậm tiến độ mà còn ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Và như lời Thủ tướng đã nhấn mạnh tại lễ phát lệnh khởi công, đây là đòi hỏi khách quan của sự phát triển, là mong mỏi lớn của nhân dân, vì vậy để hoàn thành mục tiêu đến năm 2025 nối thông tuyến cao tốc từ Lạng Sơn đến Cà Mau, các bộ ngành, địa phương, các nhà thầu, phải xem việc này như việc nhà mình, đã nói phải làm, đã cam kết phải thực hiện, đã làm là có hiệu quả.
Diệu Hương
