Dạy học 2 buổi/ngày: Thêm thời gian, bớt áp lực
Chủ trương dạy học 2 buổi/ngày trong các cơ sở giáo dục phổ thông không chỉ là sự mở rộng về mặt thời lượng mà còn là bước chuyển chiến lược nhằm đổi mới toàn diện giáo dục, phát triển năng lực, phẩm chất học sinh và tiệm cận với các mô hình giáo dục tiên tiến trên thế giới. Tuy nhiên, việc triển khai hiệu quả chủ trương này đòi hỏi sự linh hoạt, thống nhất và tích hợp trong tổ chức dạy học của nhà trường.
Trong hướng dẫn số 4567/BGDĐT-GDPT về tổ chức dạy học 2 buổi/ngày năm học 2025–2026, Bộ GD-ĐT nhấn mạnh rõ: buổi 1 dành cho việc triển khai nội dung chính khóa theo Chương trình giáo dục phổ thông; buổi 2 dành cho các hoạt động bổ trợ như củng cố kiến thức, ôn tập, bồi dưỡng học sinh giỏi, hỗ trợ học sinh yếu, phát triển kỹ năng sống, giáo dục văn hóa đọc, đạo đức, văn hóa học đường…
Có thể thấy, đây là một chủ trương mang tính hệ thống, thể hiện tầm nhìn phát triển toàn diện con người trong giáo dục phổ thông. Việc tổ chức 2 buổi/ngày không chỉ nhằm giải bài toán “tải” trong học tập mà còn mở rộng không gian giáo dục, tạo điều kiện cho nhà trường xây dựng môi trường học tập cân bằng giữa “dạy chữ” và “dạy người”.
Với cách thiết kế nội dung giữa hai buổi như hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, học sinh có cơ hội được học sâu hơn, hiểu rộng hơn và ứng dụng linh hoạt kiến thức vào thực tiễn. Đặc biệt, buổi học thứ hai không còn bị “đóng khung” trong khuôn khổ môn học mà hướng đến phát triển kỹ năng, thái độ sống, nhân cách – những yếu tố then chốt của một nền giáo dục hiện đại.
Đây cũng là thời gian quý báu để giáo viên phân hóa đối tượng học sinh, cá thể hóa quá trình dạy học. Học sinh khá giỏi có cơ hội được bồi dưỡng chuyên sâu, học sinh yếu kém được phụ đạo kịp thời, từ đó rút ngắn khoảng cách chênh lệch trình độ trong lớp học – điều vốn là thách thức lâu dài của giáo dục phổ thông.
Tuy nhiên, từ thực tế triển khai tại một số địa phương cho thấy, việc tách biệt “cứng” nội dung giữa hai buổi có thể phát sinh những bất cập. Nếu không có sự tích hợp khoa học, chương trình học 2 buổi/ngày có thể trở thành 3, thậm chí 4 buổi/ngày vì chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu giáo dục toàn diện.
Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng một chương trình nhà trường thống nhất, xuyên suốt, tránh việc phân chia “cưỡng bức” giữa buổi 1 và buổi 2. Thay vì tách rời nhiệm vụ, các hoạt động dạy học nên được tích hợp hài hòa giữa lý thuyết và thực hành, giữa các môn học và kỹ năng sống, giữa truyền thụ kiến thức và khám phá sáng tạo. Chính sự linh hoạt, nhân văn và khoa học trong xây dựng kế hoạch giáo dục mới là yếu tố quyết định chất lượng dạy học 2 buổi/ngày.
Một điểm sáng đáng ghi nhận là chủ trương này sẽ góp phần phát huy tính chủ động của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý. Họ không chỉ là người giảng dạy mà còn là người thiết kế, tổ chức các hoạt động học tập đa dạng, phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Đồng thời, đây cũng là dịp để các nhà trường thể hiện vai trò tự chủ trong xây dựng kế hoạch giáo dục riêng, phù hợp với điều kiện thực tế, trên nền tảng khung chương trình chung của Bộ GD-ĐT.
Chủ trương dạy học 2 buổi/ngày là bước đi đúng đắn trong tiến trình hiện đại hóa nền giáo dục Việt Nam. Mặc dù còn những băn khoăn nhất định trong cách triển khai, nhưng nếu được tổ chức khoa học, linh hoạt và tích hợp hợp lý, đây sẽ là tiền đề vững chắc để nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục hiện nay.
Thảo Nguyên
