Đai dịch Covid khiến vũ khí ưa thích trừng phạt Trung Quốc của ông Trump bớt “sắc bén”
Khi nền kinh tế Mỹ suy thoái vì Covid-19 biện pháp thuế quan ưa thích của Tổng thống Trump có nguy cơ làm tổn thương người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ.
Vũ khí thuế quan mất lợi hại
Thỏa thuận thương mại giai đoạn một, có hiệu lực vào giữa tháng 2, đang giảm dần trên một số mặt trận, bao gồm cả những lời hứa của Bắc Kinh về việc mua bán nông nghiệp và năng lượng lớn. Nhưng chính quyền Trump cho đến nay vẫn do dự để tăng áp lực hoặc rút lui khỏi thỏa thuận hoàn toàn, ngay cả khi những lời hoa mỹ từ cả hai phía nóng lên.
Khi nền kinh tế Mỹ lâm vào suy thoái vì đại dịch Covid, số người chết vì Covid-19 vượt qua 67.000 và khoảng 30 triệu người Mỹ thất nghiệp, lợi thế từ trước đến nay của Tổng thống Trump là kinh tế, trở nên yếu ớt.
Thuế quan, biện pháp mà ông Trump ưa thích để trừng phạt Trung Quốc có nguy cơ làm tổn thương người tiêu dùng và doanh nghiệp đã phải đối mặt với suy thoái kinh tế sâu sắc nhất kể từ những năm 1930.
Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết, cuộc chiến thương mại đã được phát động trong thời kỳ kinh tế tốt. Ngay bây giờ, việc tái áp dụng hoặc mở rộng thuế quan, trong bối cảnh đại dịch và tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ trên 20%, sẽ khó khăn hơn nhiều cả về mặt kinh tế hoặc chính trị.
Mặc dù gọi thuế quan là công cụ đàm phán lớn nhất, ông Trump đã không trả lời trực tiếp câu hỏi về việc liệu ông có sử dụng nó để chống lại Trung Quốc vì thất bại trong việc kiềm chế sự lây lan của virus hay không.
Trong 2 năm qua, Trump đã áp thuế đối với khoảng 360 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và Trung Quốc đã trả đũa bằng cách đánh thuế với hơn một nửa xuất khẩu của Mỹ. Thỏa thuận được ký ngày 15/1 đóng vai trò như một lệnh ngừng bắn trong cuộc chiến thương mại.
Áp lực trước bầu cử
Nhưng sự nồng ấm trong mối quan hệ đang nhanh chóng tan biến khi các quốc gia dấy lên làn sóng đổ lỗi vì cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế suy thoái nghiêm trọng. Với việc đảng Cộng hòa kêu gọi Trung Quốc phải “trả giá”, ông Trump có thể bị thuyết phục phải có hành động trước cuộc bầu cử.
Ông Jason Miller, cố vấn cao cấp của Trump, cho biết, ông Trump vừa được khuyến khích vừa bắt buộc phải có hành động mạnh mẽ chống lại Trung Quốc khi ông nhận ra các cử tri Mỹ, và đặc biệt là những bang ủng hộ ông, muốn có một sự giải thích.
Thông điệp của Trump về việc xử lý đại dịch Trung Quốc, gần đây đã trở nên gay gắt hơn mặc dù ông đã cẩn thận tránh những bình luận gay gắt về ông Tập Cận Bình.
Câu hỏi lớn vào mùa thu này là thông điệp chống Trung Quốc liệu có tiếng vang hơn với cử tri, đặc biệt là ở các bang chiến trường như Wisconsin hay không?
Cố vấn chiến dịch cho cựu Phó Tổng thống Joe Biden, ứng cử viên Dân chủ được cho là đang cố gắng khai thác những gì họ cho là một điểm yếu trong cách tiếp cận của Trump.
Các cố vấn của ông Biden cho rằng thảm họa kinh tế và sức khỏe đã có thể được ngăn chặn nếu tổng thống cứng rắn hơn với Trung Quốc hồi đầu năm nay thay vì ca ngợi thỏa thuận thương mại.
Tối chủ nhật, trong một chương trình được truyền hình từ khu tưởng niệm cố Tổng thống Lincoln ở Washington, ông Trump rằng ông cứng rắn hơn với Trung Quốc so với các chính quyền trong quá khứ và đã đạt được một thỏa thuận thương mại tuyệt vời.
“Trung Quốc đã xé toạc đất nước của chúng ta và tôi đã trực tiếp nói điều này với Chủ tịch Tập Cận Bình. Tổng thống Obama và Joe Biden không làm gì cả”, ông Trump Trump nói trong cuộc phỏng vấn trên Fox News.
Các nhà phê bình của thỏa thuận cho biết các điều khoản của nó, đặc biệt là những lời hứa khi mua hàng, là không thực tế ngay từ đầu. Rằng chỉ bị làm trầm trọng thêm bởi sự sụt giảm nhu cầu do sự bùng phát virus.
Trung Quốc cam kết chi 52,4 tỷ USD để mua năng lượng của Mỹ trong 2 năm. Tuy nhiên, hồi tháng trước rằng Trung Quốc đã mua một lượng dầu thô tối thiểu từ Mỹ trong những tháng đầu năm 2020, trong khi tăng mua dầu thô từ Ả Rập Saudi và Nga.
Một quan chức cấp cao của Văn phòng thương mại Mỹ đã thừa nhận rằng đã có những trục trặc liên quan đến việc mua hàng và chính quyền Trump đã nói chuyện với Trung Quốc để đảm bảo nước này tuân thủ các cam kết. Một kế hoạch hành động bắt buộc về những thay đổi trong vấn đề quyền sở hữu trí tuệ của Trung Quốc đã được công bố muộn hơn dự kiến, và một số quan chức Mỹ xem nó là thiếu cụ thể.
Trump năm 2016 đã đánh bại Hillary Clinton ở Wisconsin với gần 23.000 phiếu chênh lệch và với nông nghiệp là một phần quan trọng trong nền kinh tế của nhà nước, đảng Dân chủ đang hy vọng nắm bắt được những gì họ thấy khi các chính sách thương mại thất bại của ông đã khiến nông dân bị trã đũa và dẫn đến hơn 20 tỷ USD trợ cấp cho lĩnh vực này.
Còn 6 tháng nữa mới đến ngày bầu cử, cuộc thăm dò ý kiến trung bình của Chính phủ Real Clear cho thấy ông Biden dẫn trước Trump khoảng 5 điểm trong các cuộc khảo sát quốc gia. Biden cũng nắm giữ vị trí dẫn đầu với tỷ lệ chênh lệch sít sao ở các bang chiến trường: 3 điểm trước Trump ở Wisconsin, 5 điểm ở Michigan và 6 điểm ở Pennsylvania.
Cách xử lý đại dịch sẽ là trọng tâm cho phần còn lại của cuộc bầu cử, Sullivan nói.
Minh Khôi/TQ
