Cuộc đời và sự nghiệp của tân Tổng thống Mỹ cao tuổi nhất Joe Biden
Ngày 14/12, sau hơn 5 tuần đầy tranh cãi, Đại cử tri đoàn Hoa Kỳ đã xác nhận người chiến thắng cuối cùng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Như vậy, sau cuộc đua với nhiều diễn biến bất ngờ và những pha đổi chiều khó lường, ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden đã chính thức chiến thắng, trở thành Tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, cũng là Tổng thống lớn tuổi nhất khi bước vào nhiệm kỳ trong lịch sử 200 năm của xứ cờ hoa.
Ông Joe Biden tên đầy đủ là Joseph Robinette Biden Jr., sinh ngày 20/11/1942, tại Scranton, Pennsylvania trong một gia đình Công giáo gốc Ai Len. Cha ông, Joseph H. Biden, là một doanh nhân dầu mỏ nhưng làm ăn sa sút. Tuổi thơ khó khăn đã rèn giũa cho Joe Biden một nghị lực phi thường, ông sớm bộc lộ năng khiếu lãnh đạo, làm lớp trưởng suốt những năm trung học. Năm 1961, ông tốt nghiệp cùng lúc 2 bằng Cử nhân Nghệ thuật, và Lịch sử và Khoa học Chính trị tại Đại học Delaware, rồi lấy bằng luật tại trường Syracuse. Năm 1969, Bien gia nhập đảng Dân chủ và được bầu vào hội đồng thành phố Wilmington. Năm 1972, Biden làm nên lịch sử bằng cuộc chiến dịch “0 đồng” tranh cử Thượng nghĩ sĩ Delaware: không được tài trợ, gia đình là những “nhân viên” duy nhất, nhưng lại lội ngược dòng bất ngờ và chiến thắng sát sao.
Ngay khi sự nghiệp đang thăng hoa, một vụ tai nạn giao thông đã cướp đi sinh mạng của vợ Neilia Hunter và con gái duy nhất chưa đầy một tuổi, hai con trai bị thương nặng. Biden định giã từ sự nghiệp để chăm sóc cho hai đứa con vừa mất mẹ, mất em, nhưng rồi tiếp tục, trở thành một trong những Thượng nghị sĩ trẻ nhất lịch sử, khi mới 30 tuổi. Dù bận rộn, để có thể chăm sóc con, Joe Biden mỗi ngày đi tàu điện suốt 3 tiếng giữa Delaware và thủ đô Washington, thói quen được ông duy trì suốt 36 năm.
Tại Thượng viện, Biden kiên quyết chống nạn phân biệt chủng tộc, tình trạng lưu hành súng ống và tội phạm, và là chủ tịch Ủy ban Tư pháp Quốc hội. Dấu ấn nổi bật nhất của ông tại đây là sửa đổi những điều khoản tồi tệ nhất của Đạo luật Kiểm soát Tội phạm Toàn diện. Biden cũng là người đề cao hòa bình, từng kêu gọi rút quân khỏi chiến tranh Việt Nam. Dù làm đến 7 nhiệm kỳ, nhưng ông lại luôn là một trong những Thượng nghị sĩ nghèo nhất trong Quốc hội, trước khi đắc cử Phó Tổng thống, tổng tài sản của ông chỉ vỏn vẹn 366,000 USD,
5 lần tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng
Cuộc bầu cử năm nay thực tế không phải lần đầu tiên Joe Biden tranh cử Tổng thống, ông từng tham gia cuộc bầu cử năm 1987 và 2007 nhưng đều rút lui. Lần tranh cử năm 2007 chính là cơ duyên gặp gỡ ứng viên trẻ Barack Obama tạo nên cặp bài trùng Obama-Biden nổi tiếng.
Dưới thời Obama, Phó Tổng thống Joe Biden là người đi đầu trong nhiều chính sách quan trọng, như nỗ lực kiếm soát súng ống, chính sách thuế và ngoại giao… đóng vai trò lớn trong thành quả vực dậy nền kinh tế Mỹ vốn đang lâm vào khủng hoảng.
Nhưng thành tựu nổi bật nhất của Joe Biden ngày nay vẫn được nhắc đến là Đạo luật Bảo vệ Bệnh nhân và Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền ACA, tức Obamacare. Dù bị tranh cãi, ACA vẫn luôn là điểm nhấn quan trọng của chính quyền Obama và đảng Dân chủ, ngay cả dưới thời Tổng thống Trump.
Ngoài ra, nước Mỹ dưới thời ông Obama cũng chứng kiến nhiều bước tiến trong quan hệ song phương với Việt Nam, một phần nhờ vào kinh nghiệm ngoại giao của ông Biden. Tháng 7/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức và hội đàm cùng hai nhà lãnh đạo nước Mỹ, khẳng định tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách ngoại giao Obama-Biden. Trong chuyến thăm chưa từng có tiền lệ trong lịch sử, Phó tổng thống Biden còn tinh tế lẩy Kiều để thể hiện mối quan hệ hai nước: “Trời còn để có hôm nay. Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời…”
Chỉ một năm sau, Tổng thống Obama đã có chuyến thăm chính thức đến Việt Nam, đem lại 4 thành tựu quan trọng: Gỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí; thiết lập hoạt động của Đoàn Hòa Bình; cấp phép hoạt động Đại học Fulbright Việt Nam; cùng hợp đồng kinh tế 11,3 tỉ USD mua 100 chiếc Boeing của VietJet Air. Nói về chuyến thăm của ông Obama, nhiều chuyên gia khẳng định quan hệ Việt – Mỹ đã bước sang một kỷ nguyên mới, hướng đến đối tác chiến lược toàn diện. Góp mặt trong thành tựu ấy, có sự cống hiến không hề nhỏ bé từ bản lĩnh ngoại giao của Phó Tổng thống Joe Biden.
Tranh cử Tổng thống lần thứ 3
Năm 2016, Biden gánh chịu thêm một nỗi đâu mất người thân, con trai cả Beau qua đời vì ung thư não khi chỉ mới 46 tuổi. Mất mát quá lớn khiến ông rời xa chính trường, từ chối lời đề nghị ông tranh cử Tổng thống, dù các đảng viên và người ủng hộ đã hết lòng thuyết phục…
Bốn năm sau, trước những thách thức lớn lao của nước Mỹ, ông trở lại tranh cử với sự ủng hộ nhiệt thành từ cử tri và đảng viên, và hơn nữa, còn có sự hiện diện của cựu Tổng thống Obama. Có thể nói, nhân tố Obama đã góp phần không nhỏ vào thành công của chiến dịch tranh cử, khi sức ảnh hưởng của ông vẫn còn rất mạnh mẽ, đặc biệt là với tầng lớp lao động, và cử tri gốc Phi.
Trọng tâm chiến dịch của Biden chủ yếu là chính sách phòng dịch COVID-19, khi chính quyền Tổng thống Trump bị chỉ trích phản ứng chậm chạp khiến hơn 200,000 người thiệt mạng. Một điểm nhấn quan trọng khác của ông Joe Biden là lời hứa quay trở lại Hiệp định TPP – nay là CPTPP – mà Việt Nam là một trong 12 nước thành viên. Mỹ đã rút khỏi TPP ngay sau khi Tổng thống Trump nhậm chức, vì vậy lời hứa trở lại CPTPP mở ra một triển vọng to lớn cho nền kinh tế Mỹ, cũng như các thành viên Hiệp định. Chiến thắng lội ngược dòng đầy bất ngờ khiến nhiều người liên tưởng đến thành công của ông 38 năm về trước…
Lớn lên trong nghèo khó, gần nửa thế kỷ trên chính trường, 2 lần tranh cử thất bại, 2 nỗi đau mất người thân, tân Tổng thống Joe Biden là minh chứng cho một nghị lực phi thường, một ý chí kiên định và một bản lĩnh ngoại giao sắc bén. Hành trình Tổng thống của ông còn đầy chông gai khi phải hàn gắn một nước Mỹ đang chia rẽ sâu sắc. Thế nhưng, với kinh nghiệm dày dạn và một quyết tâm sắt đá về “Sự trở lại của nước Mỹ”, không chỉ người dân, mà nhiều quốc gia cũng đang đặt niềm tin vào một con đường rộng mở mới cho nước Mỹ dưới sự lãnh đạo của tân Tổng thống lớn tuổi nhất trong lịch sử Joe Biden.
HẠNH VĂN
