Cuộc chuyển giao vũ khí lớn nhất châu Âu diễn ra trong ‘bí mật’
Trong vòng hai tuần, chiến dịch quân sự của Nga nhắm vào Ukraine đã tạo ra một trong những cuộc chuyển giao vũ khí quy mô lớn và nhanh nhất lịch sử.
Chỉ riêng tuần trước, Cộng hòa Czech gửi 10.000 súng phóng lựu chống tăng (RPG) bằng đường bộ và đường sắt cho quân đội Ukraine.
Ở Ba Lan, sân bay Rzeszow nằm cách biên giới Ukraine khoảng 60 km. Nơi đây tập trung nhiều máy bay vận tải quân sự đến nỗi hôm 5/3, một số chuyến bay đã phải chuyển hướng tạm thời để đợi có chỗ hạ cánh, theo Wall Street Journal.
Trên đường cao tốc Ba Lan, xe cảnh sát hộ tống xe tải vận tải quân sự đến biên giới, trong khi các đoàn xe khác tiến vào Ukraine qua đường núi.
Cuộc chạy đua cung cấp vũ khí cho Ukraine đang nổi lên như hoạt động cung ứng quân sự hiếm thấy trong lịch sử. Các đồng minh phương Tây từ chối bố trí quân đội trên bộ ở Ukraine, nhưng cố gắng hỗ trợ thiết bị, vũ khí và các vật tư quân sự khác cho nước này.
Nỗ lực hỗ trợ chưa từng có
Trong khi các tàu chiến của Nga đang trấn giữ bờ Biển Đen, còn không phận Ukraine thì không an toàn, Mỹ gấp rút vận chuyển vũ khí vào đất liền trước khi quân đội Nga chặn đường.
Một lượng lớn thiết bị được chuyển đến Ukraine từ các thành viên NATO ở Trung Âu. Washington và các đồng minh NATO gửi khoảng 17.000 vũ khí chống tăng vào Ukraine trong 6 ngày.
Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết họ đã chuyển giao gần hết gói hỗ trợ quân sự trị giá 350 triệu USD cho Ukraine – được chính quyền Tổng thống Joe Biden cam kết vào cuối tháng trước.
Tại Điện Capitol, các nhà lập pháp đang xem xét một dự thảo hỗ trợ quân sự thêm, một khi gói hỗ trợ 350 triệu USD được chuyển giao hết.
Dự luật, nếu được thông qua, sẽ cung cấp 12 tỷ USD cho Ukraine và các đồng minh Đông Âu, gần một nửa trong số đó sẽ được dành để hỗ trợ Ukraine về mặt quân sự. Bộ Quốc phòng Mỹ mô tả những nỗ lực của họ là chưa từng có.
Một số chiến dịch gây quỹ cộng đồng đã được mở, quyên góp 20 triệu USD từ các nhà tài trợ cá nhân ở Cộng hòa Czech. Chính phủ nước này chi thêm 30 triệu USD để mua vũ khí và hầu hết chúng đã được gửi đi.
“Mọi thứ mà các đồng minh của Ukraine yêu cầu chúng tôi làm, chúng tôi sẽ làm sớm nhất có thể”, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Czech Tomas Kopecny cho biết.
Các nước từng chần chừ chuyển giao vũ khí cho Ukraine cũng đang bắt đầu vào cuộc.
Thụy Điển cam kết hỗ trợ 5.000 vũ khí chống tăng. Đức đang gửi hơn 2.000 vũ khí chống tăng và phòng không, dù cách đây 3 tuần họ đã ngăn Estonia chuyển cho Ukraine kích pháo do Đức sản xuất. Italy cũng hứa hẹn cung cấp vũ khí, và Tây Ban Nha đã hỗ trợ súng phóng lựu.
Filip Bryjka, một nhà phân tích an ninh tại Viện Các vấn đề Quốc tế Ba Lan, cho biết việc chuyển giao hàng trăm triệu USD vũ khí là điều ít có tiền lệ trong thời hiện đại.
Chưa từng có cuộc chuyển giao vũ khí nào của phương Tây có tốc độ và quy mô như vậy ở châu Âu kể từ khi ông Harry S. Truman – Tổng thống Mỹ khi đó – yêu cầu Quốc hội duyệt 400 triệu USD hỗ trợ quân sự, kinh tế cho Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ trong những tháng đầu tiên của Chiến tranh Lạnh.
Theo Wall Street Journal, những nỗ lực giúp đỡ Ukraine của các nước phương Tây được người dân trong nước ủng hộ. Một số người nói họ đang đặt hàng các thiết bị săn bắn qua mạng và chuyển cho những người đang tiến về phía Ukraine. Điều này có thể giúp “lách” các quy tắc cấm vận chuyển thiết bị quân sự.
Ở Warsaw, một phụ nữ 67 tuổi phụ trách tìm cách chuyển kính ngắm trong đêm cho lực lượng phòng vệ Ukraine.
Trong các nhà nghỉ gần biên giới Ba Lan – Ukraine, mọi người hỏi nhau cách vận chuyển áo giáp đến những thành phố lớn của Ukraine trước khi quân đội Nga kiểm soát hết các cung đường.
Những người Ukraine sống bên ngoài đất nước cũng tham gia “chiến đấu” bằng cách bỏ tiền túi để mua thiết bị quân sự nhằm hỗ trợ cho lực lượng phòng vệ quốc gia.
Vẫn chưa đủ
Tuy nhiên, người Ukraine nói rằng những hỗ trợ như vậy là chưa đủ.
Trong các video được đăng tải lên mạng xã hội từ Văn phòng Tổng thống Ukraine ở Kyiv, ông Volodymyr Zelensky đã thúc giục phương Tây gửi thêm vũ khí và thiết lập vùng cấm bay – đòi hỏi NATO phải triển khai không quân và máy bay đến không phận Ukraine – để ngăn các cuộc không kích vào dân thường.
Cuối tuần trước, ông đề nghị Mỹ hỗ trợ thêm máy bay chiến đấu và tên lửa.
Những lời kêu gọi như vậy không chỉ đến từ các lãnh đạo cấp cao của đất nước. Lực lượng phòng vệ tiền tuyến của Ukraine đã đăng lên mạng xã hội nhờ hỗ trợ những thiết bị mà họ cần, bao gồm mũ bảo hộ, ống nhòm, máy dò tầm bắn cùng với các nhu cầu cơ bản hơn như mì gói…
Andriy Malets, một doanh nhân 53 tuổi, đã đăng ký tham gia chiến đấu bảo vệ thị trấn Kryvyi Rih, Ukraine, nói: “Chúng tôi cần nhiều hơn nữa”. Ông đang phải chờ đợi vì số súng hiện có tại địa phương chỉ bằng 1/5 số tình nguyện viên. Thay vào đó, người dân ở Kryvyi Rih giờ đây dành thời gian để pha bom xăng.
Quan chức Ukraine, khi đàm phán với Ba Lan và Mỹ, đã thúc giục các đồng minh NATO cung cấp máy bay chiến đấu phản lực từ thời Liên Xô mà các phi công Ukraine có thể lái, cùng với nhiều tên lửa chống tăng, máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ và tên lửa tầm nhiệt có khả năng bắn hạ trực thăng hoặc máy bay chiến đấu.
Một quan chức cấp cao của Ukraine nói: “Chúng tôi rất vui (vì những hỗ trợ) nhưng chúng tôi chưa hài lòng. Những gì chúng tôi có là không đủ vì quân đội Nga vẫn ở Ukraine”.
Các quan chức Mỹ cảnh báo tốc độ tiếp tế có thể sẽ chậm lại nếu Nga giành quyền kiểm soát các đường cao tốc và thành phố ở miền Tây Ukraine – khu vực giáp ranh với Ba Lan, Slovakia và Romania vận chuyển vũ khí vào Ukraine.
Ngoài việc vận chuyển vũ khí bằng máy bay vận tải và xe tải có thể dễ dàng nhìn thấy, hoạt động hỗ trợ cho Ukraine ở nhiều quốc gia vẫn được thực hiện bí mật. Một số quốc gia Trung và Đông Âu lo ngại các chuyến hàng vượt mức có thể chọc giận Nga.
Ông Bryjka nói: “Hầu hết quốc gia không muốn chia sẻ chi tiết (về việc vận chuyển vũ khí) vì họ sợ phản ứng từ Nga, cũng như vì để giảm khả năng tình báo Nga nắm được thông tin”.
Tùng Anh
