Cuba – Liệu có đáng?
Nếu một ai đó có 100, họ cho bạn 10 thì họ là những người bạn tốt. Nếu một ai đó có 20, họ cho bạn 10, họ là ân nhân của bạn. Nếu một ai đó có 10, họ cho bạn tất cả những gì họ có, đó chỉ có thể là bố mẹ bạn. Liệu có ai đó có 10, họ đi vay thêm 10 nữa để cho bạn 20? Bạn nghĩ là không? Tôi xin trả lời luôn là có. Đó là người Bạn Cuba của Việt Nam.
Năm 1960, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao. Không những thế, Cuba là quốc gia đầu tiên công nhận Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam diễn ra ác liệt, Chủ tịch Fidel đã tuyên bố: Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu! Cuba đề nghị gửi lực lượng quân sự sang sát cánh cùng nhân dân Việt Nam anh hùng, Việt Nam từ chối khéo và đề nghị gửi chuyên gia.
Hàng nghìn chuyên gia Cuba – những kỹ sư giỏi nhất đã đến Việt Nam vào giây phút ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Những người bạn Cuba đã làm gì? Họ xây dựng bệnh viện Việt Nam – Cuba, cử các y bác sĩ giỏi nhất sang Việt Nam. Họ là tầng lớp tinh hoa nhất của đất nước Cuba, không có gì quý hơn họ. Họ mua sắm hàng chục loại máy móc trị giá hàng triệu đô la (Họ phải mua chui vì Cuba vẫn đang bị cấm vận rồi tìm cách chở về cho Việt Nam). Họ xây dựng khách sạn Thắng Lợi ở Hà Nội, một trong những khách sạn lớn nhất Hà Nội lúc bấy giờ. Con đường Xuân Mai (Hà Nội) chúng ta đi qua được xây dựng bởi những chuyên gia Cuba. Những con bò sữa, gà, giống cây trồng năng suất cao nhất đều được Cuba để dành gửi tới Việt Nam. Họ cho chúng ta cả “cần câu” chứ không chỉ “con cá”, chuyển giao hoàn toàn kĩ thuật sản xuất, chăn nuôi cho Việt Nam tự xây dựng nền nông nghiệp cho riêng mình. Các trang trại bò sữa, nông trường lớn ở Ba Vì, Tam Đảo đều thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả máu của nhân dân Cuba.
Họ đã mang sang Việt Nam hàng trăm nghìn tấn đường viện trợ, thậm chí khi sản lượng mía đường của Cuba bị giảm, họ vẫn giữ lời hứa bằng mọi giá, bất chấp phá vỡ các hợp đồng kinh tế với những nước lớn. Việt Nam cảm thấy ngại (vì tình cảm của các bạn Cuba nồng nhiệt quá), đã gửi đề nghị Cuba cho Việt Nam mua (chứ không nhận viện trợ vì bạn còn nghèo khác gì mình đâu). Cuba không chịu. Bên cạnh viện trợ đường, Cuba bán đường cho Việt Nam với giá rất riêng (thấp hơn nhiều lần giá thế giới) và tất nhiên là có nhắc Việt Nam đừng công khai giá đó cho các khách hàng của Cuba (kể cả Liên Xô, Trung Quốc – cái này hơi bị bí mật).
Năm 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Cả đất nước Cuba nức nở! Họ đã khóc thật lòng như hành động của họ. Cuba để quốc tang 1 tuần, mọi hoạt động vui chơi, giải trí đều tạm dừng. Một số ngôi trường, con đường ở Cuba được đặt tên theo những chiến sĩ cách mạng Việt Nam. Cũng trong năm này, Cộng hoà miền Nam Việt Nam ra đời. Cuba là quốc gia đầu tiên công nhận chính phủ mới! Cuba đề nghị được đặt Đại sứ quán của Cuba ở ngay miền Nam, chấp nhận việc đại sứ Cuba sẽ ở trong rừng với điều kiện vô cùng gian khổ, miễn là được sát cánh cùng nhân dân Việt Nam.
Năm 1973, Hiệp định Paris được ký kết nhưng cuộc chiến ở miền Nam vẫn còn căng thẳng. Chủ tịch Fidel là nguyên thủ quốc gia đầu tiên và duy nhất có mặt ở miền Nam Việt Nam. Bất chấp bom đạn, Fidel đã cầm ngọn cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam đi qua hàng nghìn người đứng đón chào.
Sau chuyến đi đó, hàng trăm người Cuba đã có mặt ở con đường Trường Sơn, hàng trăm xe vận tải của Cuba viện trợ đã hiện diện ở nơi được coi là huyết mạch nhất của cuộc chiến tranh. Để rồi, khi thời cơ thuận lợi, Việt Nam đã nhanh chóng đưa hàng nghìn xe tăng, quân đội vào giải phóng miền Nam.
Năm 1978, Chiến tranh Tây Nam Việt Nam bùng nổ, bè lũ Pôn – Pốt Khơme đỏ bị đánh bại. Năm 1979, Chiến tranh biên giới Việt – Trung diễn ra ác liệt. Fidel đã tuyên bố sẽ đưa quân đội Cuba tới Việt Nam, mạnh mẽ lên án Trung Quốc xâm lược. Một lần nữa, Cuba tuyên bố “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu!”.
Trong 10 năm (1979-1989) Việt Nam giúp đỡ Campuchia xây dựng đất nước, chống Khơme đỏ, tất cả các quốc gia lên án Việt Nam. Một cuộc bỏ phiếu ở Liên Hiệp quốc đã diễn ra để thông qua 1 nghị quyết lên án Việt Nam ở Campuchia, Liên Xô và Cuba là 2 quốc gia mạnh mẽ nhất bỏ phiếu ủng hộ Việt Nam.
Năm 2013, Đại tướng Võ Nguyên Giáp từ trần. Cuba để Quốc tang tưởng nhớ. Cách đây vài tháng, Việt Nam gửi tặng Cuba 5000 tấn gạo. Một số kẻ lên án Chính phủ Việt Nam, nói rằng chúng ta đang làm một hành động “thừa hơi”, tại sao phải giúp nước khác khi người dân trong nước còn phải lo chạy ăn từng bữa. Để rồi hôm nay, một lần nữa chúng ta được chứng kiến tình cảm trong sáng, thuỷ chung của người bạn Cuba. Họ đã gửi hàng nghìn lọ thuốc chống Covid-19 đến Việt Nam, cử những chuyên gia giỏi nhất đến Đà Nẵng – vùng tâm dịch để giúp nhân dân Việt Nam.
Tôi không còn nhìn thấy những kẻ hôm trước lên tiếng xỉa xói nữa. Một sự xấu hổ không hề nhẹ. Thế nên, đừng so sánh sự giúp đỡ của Việt Nam với Cuba, bởi lẽ: Chúng ta thiếu Cuba 1 ân tình lớn. Thế hệ trẻ chúng ta cần phải hiểu điều đó hơn ai hết.
Phạm Giềng
*Bài viết mang quan điểm và văn phong riêng của tác giả
