Công chúa Campuchia – người hồi sinh ballet truyền thống qua đời ở Thái Lan
Công chúa Norodom Bopha Devi, người có công hồi sinh điệu múa Apsara truyền thống đầy mê hoặc của Campuchia, vừa qua đời ở tuổi 76.
Hoàng gia Campuchia ngày 18/11 xác nhận công chúa Norodom Bopha Devi đã qua đời vì tuổi cao sức yếu. Công chúa 76 tuổi trút hơi thở cuối cùng tại một bệnh viện ở Thái Lan, theo Reuters.
Bà là con gái của cố vương Norodom Sihanouk và là chị gái cùng cha khác mẹ của nhà vua Norodom Sihamoni.
Công chúa Bopha Devi học múa điệu múa cổ truyền Apsara khi mới lên 5. Điệu múa thường được trình diễn tại các sự kiện và nghi lễ của hoàng gia Campuchia. Apsara gắn liền với các vương triều ở Campuchia trong gần 1.000 năm, theo ghi nhận của UNESCO.
Công chúa Bopha Devi phải lưu vong ở nước ngoài trong giai đoạn chế độ diệt chủng Khmer Đỏ nắm quyền. Điệu múa khi đó bị xem là văn hóa suy đồi của giới tinh hoa phong kiến. Nhiều người am hiểu về điệu Apsara bị giết hại, khiến nghệ thuật này đứng trước nguy cơ thất truyền.
Sau khi quân tình nguyện Việt Nam sang trợ giúp Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ năm 1979, tiếp theo đó là tiến trình hòa bình, bà Bopha Devi trở về Campuchia vào đầu thập niên 1990. Bà giữ chức Bộ trưởng Văn hóa và Nghệ thuật Campuchia từ năm 1998-2004, giúp hồi sinh Apsara cũng như nhiều điệu múa cổ truyền khác.
“Campuchia sẽ luôn ghi nhớ chính nhờ công của công chúa Norodom Bopha Devi mà điệu múa hoàng gia Campuchia được công nhận là di sản thế giới”, hoàng thân Sisowath Thomico chia sẻ.
“Tôi hy vọng nhiều người sẽ gìn giữ di sản của bà, tiếp tục phát huy và chứng tỏ điệu múa hoàng gia giữ một vị trí quan trọng trong văn hóa Campuchia”, ông nhấn mạnh.
Devi từ nhỏ đã múa Apsara rất đẹp. Đó là ballet Campuchia được biểu diễn ở hoàng cung vào các dịp lễ hoặc để giải trí.
Hoàng thân Sisowath Thomico, em họ công chúa Devi, nói rằng, di sản của bà là xây dựng lại đoàn ballet hoàng gia khi bà trở lại Campuchia vào đầu những năm 1990.
Công chúa Norodom Buppha Devi sinh ngày 8/1/1943 ở thủ đô Phnom Penh, là giám đốc Đoàn ballet Hoàng gia Campuchia.
Buppha (hoặc Bopha) trong tiếng Nam Phạn (ngôn ngữ kinh điển của Phật giáo Nam Tông) nghĩa là bông hoa, Devi nghĩa là nữ thần.
Công chúa Devi trở thành vũ công đầu tiên của Đoàn Ballet Hoàng gia Campuchia ở tuổi 15. Từ năm 18 tuổi, công chúa đi lưu diễn khắp thế giới cùng Hoàng hậu Sisowath Kossamak.
Công chúa Devi kết hôn năm 1959 ở tuổi 15 và sau đó sinh 5 người con, gồm công chúa Sisowath Moni Kossoma (SN 1960), công chúa Sisowath Kalyan Tevi (SN 1961), Keo Chinsita Forsinetti (SN 1965), hoàng tử Sisowath Chivannariddh (SN 1968) và hoàng tử Sisowath Veakchiravuddh (SN 1973).
