Công bố nghiên cứu mới về nguồn gốc nCoV

Thạch Chính Lệ, nhà virus học tại Viện Virus học Vũ Hán công bố nghiên cứu mới cho rằng, dơi móng ngựa có thể là vật chủ tự nhiên của các virus corona.

Nghiên cứu mới được đăng tải trên Biorxiv hôm15/5, kết luận, dơi móng ngựa Trung Quốc là vật chủ tự nhiên của các virus corona có họ với SARS (SARSr-CoV). Nghiên cứu hiện chưa qua thẩm duyệt của hội đồng chuyên gia. Biorxivlà kho dữ liệu mở về sinh học do Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor vận hành.

Theo các tác giả, dơi mang nhiều virus corona với tính đa dạng gene cao, nhất là ở protein gai. Điều này cho thấy chúng đã tiến hóa qua thời gian để hỗ trợ sự lây truyền. Theo nghiên cứu, mọi protein gai của SARSr-CoV ở dơi trong thí nghiệm có khả năng bám vào thụ thể ACE2 của người cao hơn ACE2 của dơi. ACE2 là loại protein “mở lối” cho virus corona xâm nhập tế bào người và gây bệnh. Trong khi đó, protein gai là bộ phận của virus bám vào tế bào người.

Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm trước đó cũng cho thấy mối liên kết chặt chẽ về gene giữa nCoV với virus corona tìm thấy trong dơi móng ngựa ở đông nam Trung Quốc.

Theo nghiên cứu, mọi protein gai của SARSr-CoV ở dơi trong thí nghiệm có khả năng bám vào thụ thể ACE2 của người cao hơn ACE2 của dơi. Tuy nhiên, khả năng chúng bám vào ACE2 của người vẫn thấp hơn 10 lần so với virus SARS.

Các phân tích về tiến hóa phân tử chỉ ra, gai protein của SARSr-CoV và thụ thể ACE2 của dơi móng ngựa Trung Quốc (Rhinolophus sinicus) có thể đã cùng tiến hóa qua thời gian, trải qua áp lực chọn lọc từ đối phương, tạo nên cuộc chạy đua tiến hóa.

Các nghiên cứu của Thạch Chính Lệ tại Viện Virus học Vũ Hán gây ra nhiều tranh luận, trong đó có nghiên cứu dơi là vật chủ tự nhiên của virus gây dịch SARS (Hội chứng hô hấp cấp tính nặng) hoành hành tại Trung Quốc năm 2002-2003. Thạch Chính Lệ phủ nhận mầm bệnh phát tán từ phòng thí nghiệm. “Tôi lấy tính mạng ra để đảm bảo virus không liên quan gì đến phòng thí nghiệm”, bà khẳng định hồi tháng 2. Tuy nhiên, tổng thống Mỹ Donald Trump tháng trước vẫn cho rằng nCoV liên quan đến Viện Virus học Vũ Hán.

Thạch Chính Lệ thường được đồng nghiệp gọi là “nữ người dơi” Trung Quốc vì trong 16 năm qua, bà đã thực hiện nhiều chuyến săn lùng virus trong các hang dơi. “Năm 2018, tôi đã dự đoán khả năng lây nhiễm khác loài của các virus corona có họ với SARS là khá cao. Nhưng tôi không nghĩ nó xảy ra sớm như vậy ngay tại thành phố mình đang sống”, bà chia sẻ trong một buổi thảo luận trực tuyến ngày 9/3.

Thu Thảo/SCMP