“Cơn sốt vàng” mới của thế giới
Vừa qua, trang Borneo Bulletin của Brunei nhận định một sự khởi đầu cho một “cơn sốt vàng” mới của thế giới đang rình rập, thúc đẩy bởi cuộc cách mạng công nghệ đang lan rộng khắp các nền kinh tế trong những làn sóng biến đổi. Câu hỏi được đặt ra là liệu ASEAN có nắm bắt được cơ hội trong ngành bán dẫn toàn cầu?
Từ điện thoại thông minh và xe điện cho đến các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, ngành bán dẫn là động lực then chốt thúc đẩy sự đổi mới trên nhiều lĩnh vực khác nhau và do đó, nó đã khơi dậy cuộc chạy đua toàn cầu giữa các quốc gia để giành quyền thống trị về chất bán dẫn.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) tin rằng tác động của cuộc chạy đua toàn cầu này đối với các khu vực như ASEAN có thể rất sâu sắc, khi các quốc gia thành viên như Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam cố gắng điều hướng những gì đã xảy ra. trở thành một cuộc chạy đua phức tạp và mang tính chính trị để giành ưu thế về công nghệ.
Trong một bài viết do Tổng thư ký Hiệp hội Kinh tế Quốc tế (IEA) và Cố vấn trưởng, Khu vực Đông Nam Á tại ERIA, Lili Yan Ing và cộng tác viên nghiên cứu Ivana Markus viết, có tiềm năng kinh tế chưa được khai thác mà khu vực này có thể khám phá.
Với tiêu đề ASEAN trong Cuộc đua bán dẫn toàn cầu, các tác giả đã chia sẻ thị trường bán dẫn toàn cầu đã được thúc đẩy như thế nào bởi sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ (Mỹ), thúc đẩy tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu.
Báo cáo cho biết: “ASEAN, một nhóm các quốc gia cùng nhau tạo thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới, có tiềm năng đóng một vai trò quan trọng khi ASEAN đưa ra những thế mạnh có thể nâng cao vị thế của mình trong ngành bán dẫn”.
“ASEAN đại diện cho một khu vực có nhiều lợi thế như năng lực sản xuất ngày càng tăng, công nhân lành nghề và các chính sách hỗ trợ của chính phủ, những điều này có thể thu hút hơn nữa đầu tư để trở thành trung tâm sản xuất quan trọng cho chất bán dẫn”.
Trong khi xuất khẩu chất bán dẫn của Mỹ và Trung Quốc trên toàn cầu lần lượt chiếm 28,4 tỷ USD và 220 tỷ USD vào năm 2022 thì xuất khẩu chất bán dẫn của khu vực ASEAN chiếm hơn 165,3 tỷ USD vào năm 2022, so với 52,3 tỷ USD vào năm 2017.
Hơn nữa, doanh thu của thị trường bán dẫn trong khu vực dự kiến sẽ đạt 101,8 tỷ USD trong năm nay, phản ánh tiềm năng to lớn của khối trong chuỗi cung ứng chuyên biệt này.
“Các quốc gia như Singapore và Malaysia đã đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, lần lượt chiếm 11% và 7% thị phần bán dẫn toàn cầu.”
Singapore đã xây dựng được năng lực đáng chú ý trong lĩnh vực chế tạo tấm bán dẫn, chiếm 5% công suất sản xuất tấm bán dẫn toàn cầu, trong khi Malaysia là nước đóng vai trò quan trọng trên toàn cầu trong các hoạt động lắp ráp, thử nghiệm và đóng gói.
Năm 2021, ASEAN chứng kiến sự gia tăng đáng kể về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với mức tăng 42%, đạt 174 tỷ USD, sau khi giảm đáng kể vào năm 2020.
Theo các tác giả, lĩnh vực điện tử, bao gồm cả chất bán dẫn, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự gia tăng này, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế của khu vực.
“Sự gián đoạn toàn cầu trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn đã dẫn đến việc mở rộng hơn nữa các hoạt động điện tử và bán dẫn của ASEAN, đặc biệt là ở Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.”
Đề cập đến những căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng thúc đẩy cuộc đua bán dẫn toàn cầu này, các tác giả lưu ý rằng “khối phải duy trì lập trường trung lập, tránh đứng về phía nào và thay vào đó, tăng cường hợp tác”.
“Quan hệ đối tác kinh tế và thương mại đa dạng có thể nâng cao cơ hội của ASEAN cũng như cải thiện thương mại và đầu tư của ASEAN”.
Các tác giả cũng nhấn mạnh ASEAN cần ưu tiên hơn nữa đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, năng lực sản xuất, năng lực sản xuất và kỹ năng để nâng cao tiềm năng đổi mới và sản xuất chất bán dẫn.
Tuy nhiên, để khối khu vực nắm bắt được chuỗi cung ứng và thiết bị công nghệ cao, các động thái chiến lược tập trung vào nền tảng của khối cũng rất quan trọng.
“Đầu tiên, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là nghiên cứu AI, có thể hỗ trợ năng lực và năng lực sản xuất chất bán dẫn của ASEAN.
“Thứ hai, ASEAN cần cải thiện và hợp lý hóa các quy định và tiêu chuẩn của mình với tư cách là một khu vực để thiết lập các khuôn khổ pháp lý rõ ràng và tạo thuận lợi cho thương mại”.
Cuối cùng, với tỷ trọng dân số của ASEAN, đầu tư vào các chương trình giáo dục và đào tạo nổi lên như một chiến lược nền tảng. Cách tiếp cận này rất quan trọng để nuôi dưỡng lực lượng lao động có tay nghề cao, cần thiết để mở ra tiềm năng lâu dài của ASEAN trong sự phát triển khu vực của ngành bán dẫn.
Đông Duy
