“Cơn bão hoàn hảo” và những kệ hàng trống không trong siêu thị Anh
Các kệ siêu thị ở Anh trống trơn khi nông dân phải vật lộn với tình trạng thiếu lao động, chi phí năng lượng tăng cao, lạm phát, các vấn đề về chuỗi cung ứng và biến đổi khí hậu mà trang Euro News gọi những tình trạng này là “Perfect storm” (tạm dịch là “cơn bão hoàn hảo”).
Theo đó, trứng và các thành phần salad đã bị ảnh hưởng đặc biệt bởi “cơn bão hoàn hảo” này của các sự kiện.
Bà Minette Batters, chủ tịch Hiệp hội Nông dân Quốc gia (NFU) của Anh và xứ Wales, phát biểu tại hội nghị thường niên của hiệp hội hôm 21/2 rằng “Tôi nghĩ rằng sẽ có những thách thức về sự sẵn có của một số mặt hàng thực phẩm”.
Cho đến nay, ba siêu thị của Anh đã giới thiệu khẩu phần ăn để chống lại tình trạng thiếu hụt.
Cụ thể, Morrisons, chuỗi siêu thị lớn thứ năm tại Vương quốc Anh, đã đặt giới hạn hai quả cho mỗi mặt hàng đối với dưa chuột, rau diếp, ớt và cà chua.
Trong khi đó, Asda, chuỗi siêu thị lớn thứ ba tại Vương quốc Anh, đang hạn chế bán bông cải xanh, súp lơ trắng, dưa chuột, rau diếp, ớt, quả mâm xôi, túi salad và cà chua ở mức ba chiếc cho mỗi khách hàng. Các siêu thị khác vẫn chưa đưa ra khẩu phần, nhưng các nhà bán lẻ tạp hóa cho biết tình trạng thiếu hàng có thể kéo dài trong vài tuần.
Trong một cuộc thăm dò của YouGov, 61% số người được hỏi ở Vương quốc Anh cho biết cá nhân họ đã nhận thấy hoặc trải qua tình trạng thiếu lương thực tại cửa hàng hoặc siêu thị địa phương trong vài tuần qua.
Ảnh hưởng của “cơn bão hoàn hảo”
Theo Euro News, một số loại rau và trái cây tươi khó có thể đến được ở Vương quốc Anh do sự kết hợp không may của thời tiết xấu làm giảm thu hoạch ở châu Âu và Bắc Phi, cũng như nguồn cung từ các nhà sản xuất ở Anh và Hà Lan thấp hơn do hóa đơn năng lượng tăng vọt để sưởi ấm nhà kính.
Vào thời điểm này trong năm, Anh phụ thuộc vào Tây Ban Nha, Maroc, Tunisia và Ai Cập để nhập khẩu phần lớn salad. Tuy nhiên, những loại cây trồng này đã bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh giá bất thường vào tháng trước, bao gồm cả những đợt sương giá dữ dội vào ban đêm, trong khi cây cà chua cũng bị hư hại hoặc chết do dịch bệnh – đặc biệt là virus gây hại cà chua.
Bà Batters cho biết tại hội nghị NFU, kể từ năm 2019, chi phí phân bón đã tăng 169%. Trong bối cảnh giá gas tăng do lệnh trừng phạt của Nga, chi phí năng lượng tăng 79% – gấp 3 lần bình thường. Trong khi đó, thức ăn chăn nuôi tăng 57%.
Nhìn chung, nông dân Vương quốc Anh phải đối mặt với chi phí cao hơn gần 50% so với năm 2019. Bất chấp giá thực phẩm siêu thị tăng, nhiều nông dân vẫn đang phải đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn lợi nhuận. Tình hình đặc biệt tồi tệ hơn trong ngành chăn nuôi gia cầm vốn đang lao đao vì dịch cúm gia cầm, cũng như các doanh nghiệp làm vườn và trang trại lợn. Điều này một phần là do những hạn chế sau Brexit đối với quyền tự do đi lại.
Ngoài ra, các nhà sản xuất ở những nơi khác cũng đang phải chịu tác động ‘quả cầu tuyết” của cuộc khủng hoảng năng lượng. Vương quốc Anh đã phải đối mặt với nhiệt độ cao bất thường trong cả mùa hè và mùa đông, cũng như hạn hán ở một số vùng của đất nước đã ảnh hưởng đến mùa màng và vật nuôi.
Thời tiết bất thường ở nước ngoài cũng đã ảnh hưởng đến sản lượng, đặc biệt là ở Nam Âu và Bắc Phi. Điều này dự kiến sẽ ảnh hưởng đến nhập khẩu trong vài tuần tới.
Thực phẩm nào sẽ cạn kiệt?
Theo Chủ tịch Batters, sản xuất salad trong nước, bao gồm dưa chuột và cà chua, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu ghi nhận vào năm 1985. Trong đó, cà chua, dưa chuột, ớt, rau và khoai tây đặc biệt có nguy cơ.
Tại Maroc – nơi Vương quốc Anh phụ thuộc rất nhiều vào cà chua kể từ Brexit – nhiệt độ lạnh, mưa lớn, lũ lụt và các chuyến phà bị hủy cũng đã gây ra những hạn chế đối với xuất khẩu cà chua.
Ngoài ra, trứng cũng bị ảnh hưởng. NFU tính toán rằng sản lượng trứng của Vương quốc Anh đã giảm xuống mức thấp nhất trong 9 năm, trong khi các nhà đóng gói trứng của Vương quốc Anh đóng gói ít hơn gần 1 tỷ quả trứng vào năm 2022 so với năm 2019.
Một cuộc khảo sát của NFU đối với các nhà sản xuất chăn nuôi cho thấy 40% nông dân chăn nuôi bò thịt và 36% nông dân chăn nuôi cừu đang có kế hoạch giảm số lượng trong 12 tháng tới, chủ yếu là do chi phí gia tăng.
Phần còn lại của Châu Âu
Mọi thứ dường như trở nên tồi tệ hơn ở Vương quốc Anh so với phần còn lại của Châu Âu khi không có báo cáo nào về tình trạng thiếu hàng ở Pháp và Đức và những người mua sắm ở châu Âu đã chia sẻ những bức ảnh trên mạng xã hội về các kệ siêu thị đầy ắp, trái ngược hoàn toàn với bức tranh “ảm đạm” vucuar các siêu thị ở Anh.
Mặc dù nhiệt độ dưới mức đóng băng ở Tây Ban Nha đã ảnh hưởng đến một số người trồng rau và trái cây, đặc biệt là ở thành phố Almería phía đông nam, nơi cung cấp rau chính cho châu Âu trong những tháng mùa đông, và ảnh hưởng đến xuất khẩu sang Ireland nhưng dường như không ảnh hưởng đáng kể đến lục địa châu Âu cho đến nay.
Kể từ Brexit, Vương quốc Anh đã phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ bên ngoài châu Âu đối với một số mặt hàng thực phẩm.
Hầu hết nông dân và nhà cung cấp cho biết họ không tin việc Vương quốc Anh rời khỏi EU là lý do chính khiến các kệ siêu thị trống rỗng ở Vương quốc Anh. Tuy nhiên, nhiều người thừa nhận rằng Brexit – cũng như đại dịch – đã làm tăng chi phí cho người trồng trọt, chủ yếu là do phải trả lương cao hơn cho người lao động trong bối cảnh thiếu lao động.
Trong một video được chia sẻ trên Twitter, chủ tịch Save British Farming, Liz Webster, tuyên bố: “Lý do khiến chúng ta thiếu lương thực ở Anh và chúng ta không bị thiếu lương thực ở Tây Ban Nha – hay bất kỳ nơi nào khác trong Liên minh Châu Âu – là vì Brexit”.
Tuệ Ngô
