Chuyên gia xây dựng Đảng: 3 điểm mới của Quy định 37 rất đáng quan tâm

TS Vũ Trung Kiên cho biết Quy định 37 hầu như các điều đều bổ sung các điểm mới. Tuy nhiên có 3 điểm mới mà Quy định 37 đề cập rất đáng quan tâm hiện nay.

Quy định số 37-QĐ/TW “Về những điều đảng viên không được làm” (từ đây gọi là Quy định số 37) đã chính thức thay thế Quy định số 47-QĐ/TW sau 10 năm thực hiện. Quy định số 37 vẫn giữ nguyên 19 điều đảng viên không được làm. Có thể thấy, hầu như các điều đều bổ sung các điểm mới. Tuy nhiên có 3 điểm mới mà Quy định 37 đề cập rất đáng quan tâm hiện nay.

Phản bác nền tảng tư tưởng của Đảng là tự diễn biến

Điểm mới đầu tiên đó là quy định: đảng viên không được: “Phản bác, phủ nhận, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; không thực hiện trách nhiệm nêu gương; chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, vụ lợi; “tư duy nhiệm kỳ”, đoàn kết xuôi chiều, dân chủ hình thức, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; độc đoán, chuyên quyền, quan liêu, xa rời quần chúng” (Điều 3).

Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam hiện hành quy định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của nhân loại, nắm vững quy luật khách quan, xu thế thời đại và thực tiễn của đất nước để đề ra Cương lĩnh chính trị, đường lối cách mạng đúng đắn, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân”. Đảng Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng của những người cùng chung lý tưởng, bởi vậy, ngay từ khi ra đời, đã có biết bao đảng viên trung kiên của Đảng chấp nhận vào tù, chấp nhận hi sinh vì lý tưởng cao đẹp. Và, mỗi người khi vào Đảng đều đứng dưới cờ Đảng, đọc những lời thề danh dự nguyện tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục đích lý tưởng cách mạng của Đảng, chấp hành đầy đủ cương lĩnh chính trị, điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà Nước (…) trau dồi phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, có lối sống lành mạnh; đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, cục bộ, quan liêu, tham nhũng…

Vì vậy, nếu đảng viên phản bác, phủ nhận, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh…thì chính người đảng viên ấy, trước hết đã không trung thực với chính mình – một phẩm chất cần có không những của một người đảng viên mà còn của một con người. Nhận thức rõ điều này nên trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đều có những quy định để ngăn ngừa và phòng chống. Đến Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”, các nội dung này đã được cụ thể bằng những quy định chặt chẽ. Trong 9 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị thì biểu hiện thứ nhất là “phai nhạt lý tưởng cách mạng; dao động, giảm sút niềm tin vào mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hoài nghi, thiếu tin tưởng vào chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”. Đối với 9 biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ thì biểu hiện thứ nhất là: “Phản bác, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh…”.

Đảng không can thiệp vào quy trình truy tố, xét xử

Điều mới thứ hai (điều 13) quy định, đảng viên không được: “can thiệp, tác động vào hoạt động kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, xét đặc xá, giải quyết khiếu nại, tố cáo để bao che, tiếp tay cho các hành vi vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Tác động, ép buộc, mua chuộc tổ chức, cá nhân để giảm trách nhiệm, hình phạt cho người khác”.

Một trong những phương châm hiện nay của công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng là “công minh, chính xác, kịp thời”. Những năm gần đây, nhất là từ sau Đại hội XII của Đảng, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đã có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong Đảng; những vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên được xử lý nghiêm minh, không có “ngoại lệ”, không có “vùng cấm”. Quan điểm của Đảng hiện nay về kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng là khi các vụ việc vi phạm được phát hiện phải xử lý kịp thời, nghiêm minh, không có vùng cấm, không “xử lý nội bộ”. Cũng vậy, chúng ta đang hướng tới việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, vì vậy, dù Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội nhưng lãnh đạo về chủ trương, đường lối chứ không can thiệp vào các quy trình truy tố, xét xử, thi hành án v.v… Độc lập tư pháp là nguyên tắc quan trọng của nhà nước pháp quyền. Vì vậy, nếu hoạt động tư pháp bị can thiệp bởi cá nhân nào đó sẽ làm cho tính độc lập của tư pháp mất đi và mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền theo chủ trương của Đảng sẽ gặp khó khăn. Vì vậy, quy định mới này chính là để ngăn ngừa từ xa những hành vi vi phạm này.

Đảng viên không thể nhập quốc tịch nước ngoài, chuyển tiền ra nước ngoài

Điểm mới thứ ba (bổ sung một số nội dung so với Điều 13, Quy định số 47), đó là không được: “Báo cáo, lập hồ sơ, kê khai lý lịch, kê khai tài sản, thu nhập không trung thực. Sử dụng văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận giả, không hợp pháp; nhập quốc tịch, chuyển tiền, tài sản ra nước ngoài, mở tài khoản và mua bán tài sản ở nước ngoài trái quy định”. (Điều 9, Quy định số 37).

Thực ra những quy định về sử dụng văn bằng, chứng chỉ, chứng nhận giả không hợp pháp đã có những chế tài trong nhiều quy định. Chẳng hạn xử lý về mặt Đảng trước đây đã có trong Quy định số 181-QĐ/TW ngày 30/3/2013 về “Xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm”. Đến Quy định số 102-QĐ/TW ngày 15/11/2017 của Bộ Chính trị quy định “xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm” đã quy định rất cụ các vi phạm này ở Điều 22. Việc bổ sung điểm mới này trong Quy định số 37 để đồng bộ hoá với các quy định của Đảng hiện nay về vấn đề này.

Điều 13, Quy định số 47 chỉ nghiêm cấm đảng viên không được “báo cáo, lập hồ sơ, kê khai lý lịch, lịch sử bản thân không trung thực; kê khai tài sản, thu nhập không đúng quy định; mở tài khoản ở nước ngoài trái quy định; tham gia hoạt động rửa tiền. Quy định số 37 cấm đảng viên không được “nhập quốc tịch, chuyển tiền, tài sản ra nước ngoài, mở tài khoản và mua bán tài sản ở nước ngoài trái quy định”. Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam ghi rõ: “Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam, suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tưởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân; chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước; có lao động, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; có đạo đức và lối sống lành mạnh; gắn bó mật thiết với nhân dân; phục tùng tổ chức, kỷ luật của Đảng, giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng”.

Thực ra nếu chúng ta chấp nhận một công dân có 2 quốc tịch là lẽ thường tình thì câu hỏi đặt ra là vậy lời thề suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tưởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, giai cấp, Nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân sẽ phải giải thích thế nào khi một đảng viên nhập quốc tịch nước ngoài, chuyển tiền ra nước ngoài. Vậy, Tổ quốc ở đâu trong những người đảng viên ấy. Công dân được làm tất cả những gì mà pháp luật không cấm, công chức, viên chức chỉ được làm những gì mà pháp luật cho phép. Nếu công chức, viên chức là đảng viên không chỉ được làm những gì mà pháp luật cho phép mà còn không được vi phạm những điều đảng viên không được làm. Vào Đảng là tự nguyện, nhưng một khi đã vào Đảng phải chấp hành những quy định của tổ chức. Việc bổ sung nội dung mới này là kịp thời, đáp ứng được những yêu cầu mới của công cuộc xây dựng chỉnh đốn Đảng, phòng chống tham nhũng trong bối cảnh hiện nay.

Để quy định này được thực hiện nghiêm, Ban Chấp hành Trung ương đã giao Ủy ban Kiểm tra Trung ương hướng dẫn thực hiện Quy định này và giúp Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư kiểm tra, giám sát việc thực hiện. Để quy định đi vào cuộc sống là cả một quá trình dài và chắc chắn cần có những hướng dẫn chi tiết, cụ thể.

TS Vũ Trung Kiên, Phó khoa xây dựng Đảng, Học viện Chính trị khu vực II