Chúc mừng Tân Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden
Hàng loạt hãng truyền thông lớn của Mỹ ra tuyên bố ứng viên Dân chủ Joe Biden đã vượt qua đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump để trở thành Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ.
Cứ 4 năm một lần, nước Mỹ lại chứng kiến sự kiện trọng đại và hồi hộp chờ gọi tên Tổng thống – sự kiện có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, chính trị không chỉ trong nước Mỹ mà còn ở phạm vi toàn cầu. Ngay tại thời điểm này, có lẽ trên thế giới đang có hai chiều hướng cảm xúc. Một là đang vui mừng khi ông Joe Biden làm Tổng thống nước Mỹ nhiệm kỳ 2021-2025, hai là hụt hẫng vì ông Donald Trump không tái đắc cử. Tuy nhiên, với Việt Nam, sự đắc cử của Tổng thống Joe Biden vẫn sẽ tiếp diễn nhiều cơ hội trong mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa hai nước Việt – Mỹ.
Trong bốn năm nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Donald Trump, chính sách ngoại giao của Mỹ đã có nhiều thay đổi lớn, nhưng quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam nói chung vẫn đi theo hướng được mở rộng thêm, thậm chí hiệu quả hơn và có thực chất hơn. Sự tiếp đón nồng hậu của người dân và Chính phủ Việt Nam dành cho cựu Tổng thống Donald Trump khi ông tới Đà Nẵng dự Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) năm 2017, đặc biệt khi ông đến Hà Nội tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ – Triều lần 2 năm 2019. Hình ảnh lá quốc kỳ Mỹ tung bay trên khắp phố phường Hà Nội là biểu trưng cho sự phát triển vượt bậc trong mối quan hệ Mỹ – Việt Nam. Điều đáng nói, năm 2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã có chuyến thăm chính thức Mỹ sau đúng một năm cựu Tổng thống B. Obama đến Việt Nam. Đến tháng 5/2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trở thành lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên đến thăm Mỹ sau khi cựu Tổng thống Donald Trump nhậm chức. Nói như Thứ trưởng ngoại giao Mỹ Stephen Biegun: “Nền tảng cho việc hóa thù thành bạn giữa Mỹ và Việt Nam là lòng can đảm, sự quyết tâm và tầm nhìn của rất nhiều cá nhân từ cả hai phía, những người tin tưởng vào triển vọng hòa bình”. Gần đây, thêm chuyến thăm Việt Nam của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngay trong năm kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ là một biểu hiện cho thấy mối quan hệ hai nước ngày càng thắt chặt hơn bao giờ hết.
Thực tế ai cũng nhìn thấy được, Mỹ và Việt Nam đã và đang hợp tác tốt trong những cơ chế đa phương, đơn cử là việc tầm nhìn của Mỹ và Việt Nam về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và tầm nhìn của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đang củng cố lẫn nhau. Chính quan hệ ngoại giao đa phương này đã trở thành một trụ cột trong quan hệ ngày một bền chặt này của hai nước. Khi Việt Nam đảm nhiệm cương vị chủ tịch ASEAN trong một năm đầy thách thức thì chúng ta cũng đã tổ chức cuộc họp Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ – ASEAN trực tuyến đầu tiên vào tháng 4 vừa qua. Chưa kể, vị thế của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và vai trò tham gia giải quyết các vấn đề quan trọng của khu vực ngày càng lớn. Điển hình như trong dịch Covid-19 vừa qua, sự thành công ban đầu trong việc khống chế dịch Covid-19 cùng với tinh thần quốc tế, nhân đạo hỗ trợ các nước phòng chống dịch, Việt Nam đã được nhiều quốc gia ca ngợi và tin tưởng, trong đó có Mỹ. Điều này đã góp phần đưa mối quan hệ Việt – Mỹ trở nên gần gũi và thực tế hơn. Hàng loạt công ty, doanh nghiệp có xu hướng chuyển dịch một phần dây chuyền sản xuất, nhà máy từ Trung Quốc đến Việt Nam. Bên cạnh các dự án Hợp tác kinh tế trong lĩnh vực dầu khí đã có trước đây thì mới đây, Mỹ tiếp tục rót 50 tỷ USD để phát triển dự án điện khí LNG tại Bạc Liêu và 6 tỷ USD cho dự án điện khí thiên nhiên hóa lỏng ở khu kinh tế Chân Mây- Lăng Cô,…
Nhìn lại 25 năm qua, mối quan hệ Việt – Mỹ đã đạt được những bước tiến quan trọng trên nhiều lĩnh vực mà cả hai gọi đó là “Đối tác toàn diện”. Về kinh tế, Mỹ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, còn Việt Nam là một trong những thị trường xuất khẩu có mức tăng trưởng cao nhất của Mỹ. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng vọt từ mức 450 triệu USD năm 1994 lên 77 tỷ USD năm 2019. Trong khi đó, hợp tác an ninh, quốc phòng, giữa hai nước, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh hàng hải ngày càng phát triển mạnh mẽ. Sau khi, Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam thì đã chuyển giao tàu tuần duyên Cảnh sát Biển Việt Nam. Mỹ cũng tăng cường đào tạo nhân lực cho Việt Nam với chương trình huấn luyện phi công. Năm 2018, nhóm tác chiến tàu sân bay USS Carl Vinson cập cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, đánh dấu lần đầu tiên một tàu sân bay Mỹ thăm Việt Nam. Vào tháng 3, tàu sân bay USS Theodore Roosevelt của hải quân Mỹ tiếp tục đến thăm Việt Nam trên cơ sở nước ta ủng hộ các chiến dịch tuần tra tự do hàng hải và đóng góp của hải quân Mỹ với hòa bình, ổn định và an ninh khu vực. Hành động này mang tính biểu tượng rất lớn về sự gia tăng hợp tác quốc phòng của hai bên, đặc biệt là sự tương đồng lợi ích tại khu vực Biển Đông.
Thật vui mừng khi ông Joe Biden trở thành Tổng thống lần thứ 46 của Mỹ. Tin rằng, với những nền tảng đã có trong quá khứ và hiện tại thì Mỹ vẫn sẽ tiếp tục xem Việt Nam là một đối tác chiến lược quan trọng ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, trong bối cảnh Washington sẽ tăng cường nỗ lực để giữ cho Biển Đông “mở và tự do”. Mặc dù vẫn còn những khoảng cách, sự dè dặt từ cả hai phía nhưng hy vọng sau khi dịch Covid-19 qua đi, mối quan hệ Việt-Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden sẽ được nâng cấp lên thành quan hệ “Đối tác chiến lược” và ngày càng hợp tác sâu rộng hơn nữa.
Đặng Trường
