Thu phí đỗ ô tô, tiền vào túi ai ?: Buông lỏng quản lý !

Những bất cập trong thí điểm thu phí đỗ ô tô từng được phản ánh nhiều lần, ngành chức năng cũng đã biết từ lâu, nhưng…

Lỗi từ công nghệ đến triển khai, giám sát

Trao đổi với PV, ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ Sở GTVT TP.HCM, nhìn nhận nhân sự hướng dẫn và giám sát thu phí tại các điểm đỗ xe thiếu nhiệt tình, chưa giám sát chặt chẽ các trường hợp đỗ xe, đối chiếu thu phí, sử dụng thiết bị đặt chỗ và thanh toán chưa thành thạo, thường xuyên vắng mặt hoặc chỉ làm việc theo giờ hành chính trong khi thời gian đỗ xe từ 6 giờ đến 24 giờ… Bên cạnh đó, ý thức của người dân chưa cao, khi đỗ xe tại các tuyến đường có thu phí nhưng không chấp hành nộp phí. Số liệu thống kê trên hệ thống của tháng 5.2019 ghi nhận khoảng hơn 15.000 trường hợp không đóng phí, trong đó nhiều phương tiện tái diễn thường xuyên và liên tục.

Kiểm điểm những nhân viên thu tiền mặt

Chiều 17.9, trao đổi với PV Thanh Niên về việc nhân viên TNXP hỗ trợ, giám sát thu phí đỗ ô tô nhưng lại thu bằng tiền mặt, ông Lê Thành Khoa, Giám đốc Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích TNXP TP.HCM, nhìn nhận nhân viên làm như vậy là sai. “Lãnh đạo công ty không có chỉ đạo việc thu tiền mặt như thế mà do nhân viên tự ý thu”, ông Khoa nói và cho biết sau khi Báo Thanh Niên đăng, đơn vị đã yêu cầu những nhân viên mà báo phản ánh làm bản tường trình, kiểm điểm để có cơ sở xử lý. “Tinh thần của lãnh đạo công ty là sẽ xử lý nghiêm nếu phát hiện sai phạm, tiêu cực. Qua đây cho thấy việc thu phí này khó quá nên công ty sẽ làm việc đề nghị với Sở GTVT trả lại công việc thu phí, không nhận nữa, giao công việc thu phí này cho lực lượng khác”, ông Khoa nói.

Cũng theo ông Đường, các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thu phí khó triển khai trên thực tế do chưa bám sát ứng dụng công nghệ thu phí. Như lực lượng thực hiện chức năng hướng dẫn, giám sát thu phí không có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không nộp phí. Thẩm quyền xử phạt thuộc chủ tịch UBND cấp xã, phường; công chức Cục thuế; Chánh thanh tra chuyên ngành tài chính. Tuy nhiên, những cá nhân có thẩm quyền này lại không thể có mặt ngay lập tức để thực hiện xử phạt hoặc khi được mời tới hiện trường thì đương sự đã lái xe bỏ đi. Mức phạt quá thấp không có tác dụng lớn đến người vi phạm (mức phạt tiền từ 1 đến 3 lần số tiền phí gian lận hoặc trốn nộp).

Trong khi đó, việc thanh toán còn đơn điệu, hình thức chưa đa dạng, chủ yếu qua tin nhắn của đầu số 1008 và Viettel pay, không có hình thức khác cho người dân lựa chọn nếu không sử dụng mạng điện thoại Viettel. Hay nói cách khác chỉ những người dân sử dụng mạng điện thoại Viettel mới có thể đỗ ô tô. Đáng lưu ý, việc thí điểm đã trải qua 1 năm nhưng công nghệ thu phí chưa hoàn chỉnh, cụ thể thiết bị, phần mềm do Viettel cung cấp hay bị lỗi mạng, chậm kết nối làm mất nhiều thời gian của người dân khi cài đặt phần mềm My Parking, cũng như thực hiện các thao tác trên phần mềm do tín hiệu mạng không ổn định. Thực tế, đã có một số trường hợp người dân bị trừ phí trên ứng dụng My Parking nhưng vẫn không đặt được chỗ đậu xe… Theo Sở GTVT, đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến số thu không tương ứng với số lượt đậu xe theo thống kê trong điều kiện ứng dụng công nghệ thu hiện nay.

“Siết” trách nhiệm của từng lực lượng

Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, để giải quyết những bất cập trong quản lý đỗ xe và thu phí, Sở GTVT đã tổ chức cuộc họp với sự tham dự của đại diện Công an TP.HCM, Sở Tài chính, Sở TT-TT, UBND Q.5, UBND Q.10, Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích TNXP, Chi nhánh Viettel TP.HCM (Riêng Cục Thuế TP, Sở Tư pháp, UBND Q.1 có mời nhưng không tham dự). Cuộc họp đi đến thống nhất một số giải pháp triển khai thực hiện trong thời gian tới. Cụ thể, xây dựng quy trình xử lý vi phạm hành chính (dừng xe, đỗ xe sai quy định và đỗ vào ô nhưng không đóng phí hoặc đóng không đủ phí), bao gồm: đề cập cụ thể trách nhiệm của lực lượng tại hiện trường, vai trò của UBND, công an phường, quận (các cá nhân có thẩm quyền) liên quan trong phối hợp xử lý vi phạm hành chính về phí; thông tin về phương tiện vi phạm mà người điều khiển không chấp hành quyết định xử lý vi phạm sẽ được tổng hợp, công bố rộng rãi trên website Sở GTVT, chuyển cho cơ quan, đơn vị đăng kiểm phương tiện cơ giới để phối hợp xử lý… Dự thảo quy định sẽ hoàn thành trong tháng 9.2019 để gửi các tổ chức lấy ý kiến và tổng hợp, sau đó ban hành trước ngày 20.10.2019.

Hình thức thanh toán phí sẽ được nghiên cứu theo hướng đa dạng hóa, kết nối và sử dụng các loại ví điện tử có lượt người sử dụng đăng ký cao (MoMo, Vnpay QR, Zalopay…) vào ứng dụng My Parking. Ký kết hợp đồng với các công ty cung cấp dịch vụ viễn thông MobiFone, Vinaphone, Vietnamobile, Gmobile… để các thuê bao sử dụng mạng viễn thông này có thể thanh toán phí qua đầu số 1008. Trang bị cho nhân viên hướng dẫn và giám sát việc thu phí các thiết bị chấp nhận thanh toán di động bằng thẻ ngân hàng (các thẻ ghi nợ như: MasterCard, VISA, JCB…). Trang bị bổ sung thiết bị phát wifi di động tại các điểm sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ xe có thu phí nhằm tạo điều kiện cho người đỗ xe và nhân viên tại hiện trường quản lý, truy cập và thanh toán qua ứng dụng My Parking.

TP cũng sẽ tăng tính cơ động cho lực lượng tại hiện trường; nghiên cứu, tổ chức áp dụng thu tháng đối với các hộ gia đình, tổ chức kinh doanh tiếp giáp với các điểm cho phép sử dụng tạm thời lòng đường đỗ xe thu phí; nghiên cứu xây dựng và hoàn thiện giải pháp công nghệ, tạo thuận lợi cho người dân tương tác nhanh chóng, thuận tiện trong việc đặt chỗ đỗ xe cũng như trả phí, đồng thời xây dựng chế độ báo cáo – cập nhật công khai, minh bạch về số thu phí trong ứng dụng My Parking, nhằm tạo điều kiện cho người dân cũng như các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan theo dõi và giám sát.

Đáng lưu ý, Sở GTVT cho biết sẽ tăng thêm một số tuyến đường tổ chức thu phí sử dụng tạm thời lòng đường để đỗ xe. Hiện Sở đang phối hợp với UBND các quận, huyện, Ban Quản lý khu đô thị đặc biệt để rà soát, đề xuất danh mục các tuyến đường đỗ xe có thu phí, dự kiến trong tháng 9 sẽ báo cáo và trình UBND TP ban hành danh mục các tuyến đường này. Ngoài ra, TP sẽ hướng tới việc đấu thầu lựa chọn đơn vị thu phí, thay vì chỉ định đơn vị thu phí như hiện nay.

Thất thu khủng khiếp !

Liên quan đến tình trạng cát cứ lòng đường thu phí đỗ ô tô, những bất cập khi triển khai thí điểm thu phí đỗ ô tô qua ứng dụng My Parking trên điện thoại di động ở 23 tuyến đường, Báo Thanh Niên đã có nhiều bài điều tra, phản ánh. Cụ thể, ngay sau khi TP triển khai thí điểm vào tháng 8.2018, Thanh Niên có loạt bài Cát cứ lòng đường, ngang nhiên thu phí đậu ô tô.

Đến tháng 6.2019, Thanh Niên tiếp tục có loạt bài điều tra Thu phí đậu xe lụi, tiền vào túi ai ?. Trả lời PV Thanh Niên sau khi báo đăng tải, lãnh đạo cơ quan chức năng, địa phương liên quan đều cam kết sẽ có biện pháp chấn chỉnh. Thế nhưng, thực tế cho thấy tình trạng cát cứ, thất thu trong thu phí vẫn diễn ra nhức nhối và kéo dài.

Theo số liệu thống kê của Sở GTVT, trong 1 năm (từ tháng 8.2018 đến hết tháng 7.2019) thực hiện thu phí thí điểm trên 23 tuyến đường, tổng thu đạt 1,24 tỉ đồng, bình quân đạt 3,44 triệu đồng/ngày. Nếu so với mức kỳ vọng ban đầu khi xây dựng đề án là thu bình quân 425 triệu đồng/ngày, con số hụt thu là khủng khiếp. Còn lấy mức bình quân 10 triệu đồng/ngày của tháng đầu tiên triển khai (tháng 8.2018), con số thất thu là hơn 2,36 tỉ đồng, gần gấp đôi số tiền thu được!

ĐÀM HUY – TRÁC RIN