Chiến sự ác liệt tại pháo đài Azovstal, Tổng thống Putin tung đòn mới

Các cuộc giao tranh tiếp tục nổ ra tại nhà máy luyện kim ở thành phố Mariupol, Ukraine sau thời hạn ngừng bắn hôm 3/5. Nga tuyên bố vẫn sẵn sàng đàm phán với Ukraine trong khi Liên minh châu Âu (EU) xem xét việc đưa ra gói trừng phạt mới đối với Moscow. 

Nga tấn công nhà máy Azovstal, chiến sự ác liệt

Bộ Quốc phòng Nga ngày 3/5 thông báo tiếp tục pháo kích và không kích nhà máy luyện kim Azovstal ở thành phố Mariupol, Đông Nam Ukraine, do lực lượng vũ trang Ukraine đang “lợi dụng lệnh ngừng bắn”.

“Một lệnh ngừng bắn đã được tuyên bố, dân thường phải sơ tán khỏi khu vực Azovstal. Tiểu đoàn Azov và các quân nhân Ukraine đang đóng quân tại nhà máy đã lợi dụng lệnh ngừng bắn, tranh thủ ra khỏi tầng hầm, tiến lên các vị trí bắn trong khu vực và trong các tòa nhà của nhà máy”, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, hiện các đơn vị của quân đội Nga và Cộng hòa Nhân dân Donetsk – vùng lãnh thổ ly khai ở Đông Ukraine đang sử dụng pháo binh và máy bay để phá hủy các vị trí bắn của lực lượng Ukraine.

Một phó chỉ huy của Tiểu đoàn Azov đang cố thủ trong các nhà máy thép nói rằng, đợt tấn công đã bắt đầu sau khi máy bay Nga ném bom khu vực này trong đêm.

Một quan chức cảnh sát Mariupol cho hay các lực lượng Nga đã bắt đầu tìm cách chiếm giữ nhà máy, nơi cuối cùng ở Mariupol vẫn do các lực lượng Ukraine kiểm soát.

Thị trưởng Mariupol Vadym Boychenko hôm 3/5 cho biết hơn 200 dân thường vẫn đang tập trung ở Azovstal sau cuộc sơ tán do Liên Hợp Quốc làm trung gian hôm 1/5 và 2/5.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cáo buộc Nga đã vi phạm các thỏa thuận tạm dừng giao tranh để cho phép những người dân dễ bị tổn thương được di chuyển đến nơi an toàn.

“Họ vẫn đang giao tranh. Họ vẫn đang bắn phá và nổ súng. Vì vậy, chúng tôi cần một số lệnh ngừng bắn”, ông Zelensky nói.

Trong cuộc hội đàm với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc tại Moscow hôm 26/4, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố tất cả dân thường, nếu họ vẫn đang trú ẩn tại Azovstal, đều có thể tự do rời đi và các binh sĩ Ukraine phải để họ rời đi.

Ông Putin khẳng định các hành lang nhân đạo của Nga từ Mariupol vẫn đang hoạt động và khoảng 130.000-140.000 người đã sử dụng hành lang này để có thể tự do rời đi tới bất cứ nơi nào họ muốn – đến Nga hoặc Ukraine.

Ước tính có khoảng 2.000 binh sĩ Ukraine cùng với dân thường đang trú ẩn ở Azovstal trong tình trạng thiếu thốn đạn dược, lương thực, nước uống do bị bao vây nhiều tuần.

Đầu tuần trước, Nga đã thông báo mở hành lang nhân đạo ở Mariupol, cho phép dân thường lựa chọn bất cứ hướng sơ tán nào. Ukraine đã lên tiếng bác bỏ, cho rằng hành lang nhân đạo do một bên đơn phương lập ra không đảm bảo an toàn cho người dân sơ tán.

Tổng thống Putin cáo buộc các tiểu đoàn theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan của Ukraine có thể sử dụng dân thường làm lá chắn sống và đây là “tội ác chiến tranh”. Ông Putin khẳng định những binh sĩ Ukraine hạ vũ khí sẽ được đảm bảo tính mạng và hỗ trợ y tế nếu cần thiết.

Nhà máy Azovstal được coi là “pháo đài” của lực lượng Ukraine trước các đợt tấn công dồn dập của Nga nhằm vào thành phố Mariupol. Nga nhiều lần đưa ra tối hậu thư, kêu gọi lực lượng Ukraine hạ vũ khí và đầu hàng, song phía Ukraine đều không chấp thuận.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 3.5 tuyên bố đã tấn công một sân bay quân sự gần tỉnh Odessa thuộc tây nam Ukraine, phá hủy máy bay không người lái, tên lửa, đạn dược do Mỹ và các đồng minh châu Âu cung cấp cho Ukraine, theo Reuters.

TASS ngày 3.5 dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cho biết lực lượng Nga đã tấn công 69 mục tiêu quân sự của Ukraine, bao gồm căn cứ, nơi tập trung quân cùng thiết bị quân sự, hệ thống vũ khí như tên lửa S-300 và các sở chỉ huy.

Theo Reuters, Bộ Tổng tham mưu Ukraine ngày 3.5 cho biết thành phố Kharkiv đang bị Nga liên tục nã pháo. Lực lượng Nga cũng đang cố giành quyền kiểm soát TP.Rubizhne thuộc tỉnh Luhansk ở miền đông Ukraine và chuẩn bị tiến công TP.Sievierodonetsk gần đó. Quân đội Ukraine cho biết các cuộc đụng độ ác liệt nhất đang diễn ra gần TP.Popasna ở Luhansk.

Nga trả đũa lệnh cấm vận phương Tây

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 3.5 đã ký sắc lệnh cấm xuất khẩu sản phẩm và nguyên liệu thô cho những đối tượng nằm trong danh sách trừng phạt. Tổng thống Putin cũng cấm giao dịch và cho phép công ty Nga không hoàn thành nghĩa vụ với đối tượng bị trừng phạt. Chính phủ Nga có 10 ngày để lập danh sách này.

Đây là phản ứng cứng rắn nhất của Điện Kremlin trước các lệnh cấm vận của Mỹ và đồng minh. Sắc lệnh này đặt ra “các biện pháp kinh tế đặc biệt trả đũa những hành động không thân thiện của một số quốc gia nước ngoài và các tổ chức quốc tế”.

Reuters nhận định sắc lệnh mang lại cho Moscow sức mạnh gây hỗn loạn trên khắp các thị trường vì bất cứ lúc nào, Nga cũng có thể ngừng xuất khẩu hoặc hủy bỏ hợp đồng với một tổ chức hoặc cá nhân bị cấm vận.

Nga tuyên bố sẵn sàng đàm phán với Ukraine

Trong cuộc điện đàm dài 2 tiếng với Tổng thống Pháp Emmanuel Macronngày 3.5, Tổng thống Putin đã nói dù Kyiv không chuẩn bị cho việc nghiêm túc trao đổi, Nga vẫn sẵn sàng đối thoại.

“Tổng thống Nga đã giải thích cách tiếp cận cơ bản trong đàm phán với các đại diện Ukraine cho tổng thống Pháp. Đặc biệt, ông Putin nhấn mạnh rằng mặc dù Kyiv không nhất quán và không chuẩn bị cho công việc nghiêm túc, Nga vẫn sẵn sàng đối thoại”, Điện Kremlin cho biết sau cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo.

Theo thông cáo, Tổng thống Putin cáo buộc các lực lượng Ukraine phạm tội ác chiến tranh nhưng EU “phớt lờ” điều này. Nhà lãnh đạo Nga cũng nói với Tổng thống Macron rằng “phương Tây có thể giúp ngăn chặn những hành động tàn bạo này bằng cách gây áp lực lên chính quyền Kyiv, cũng như ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine”. Ukraine chưa bình luận nhưng trước đó nhiều lần tố Nga với cáo buộc tương tự.

Điện Kremlin cho biết ông Macron đã nêu vấn đề đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu. Đáp lại, Tổng thống Putin nói rằng tình hình đang phức tạp do các lệnh trừng phạt mà các nước phương Tây áp đặt.

Văn phòng Tổng thống Pháp cho biết ông Macron nói mình sẵn sàng làm việc với các tổ chức quốc tế để Nga ngưng việc phong tỏa các cảng ở biển Đen, vốn đang khiến Ukraine không thể xuất khẩu lương thực qua hướng này.

Tổng thống Macron cũng nhắc lại rằng lệnh ngừng bắn ở Ukraine là rất cần thiết. Ông Macron còn cho biết ông quan tâm sâu sắc đến tình hình ở Donbass, đặc biệt là thành phố Mariupol.

Phương Tây tăng áp lực lên Nga

Phương Tây đang xem xét việc thông qua gói cấm vận thứ sáu đối với Nga tại cuộc họp sắp tới của Hội đồng Đối ngoại EU. Theo đó, EU sẽ cấm nhập dầu của Nga và loại Sberbank, ngân hàng lớn nhất nước Nga, khỏi hệ thống SWIFT.

Đức ngày 2.5 đã thay đổi quan điểm về việc cấm vận năng lượng Nga sau nhiều lần phản đối. Bộ trưởng Tài chính Đức Christian Lindner nói Berlin sẽ đồng ý với các thành viên EU về bất cứ lệnh trừng phạt mới nào được áp đặt lên Nga, bao gồm cả cấm nhập dầu mỏ.

Trong bài phát biểu trước quốc hội Ukraine qua video vào ngày 3.5, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã công bố khoản viện trợ quân sự mới trị giá 376 triệu USD cho Ukraine. Khoản viện trợ này bao gồm thiết bị tác chiến điện tử, hệ thống radar đối kháng, thiết bị gây nhiễu GPS và hàng ngàn thiết bị nhìn đêm.

Tùng Anh