Chỉ cho phép xuất khẩu 400.000 tấn gạo trong tháng 4

Đó là một trong những nội dung trong công văn số 2237 báo cáo Thủ tướng Chính phủ của đoàn kiểm tra Bộ Công thương, sau buổi làm việc với các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp về xuất khẩu gạo.

Theo Bộ Công thương, sau khi đã tính toán kỹ để bảo đảm an ninh lương thực, có thể cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo nhưng phải kiểm soát chặt số lượng xuất khẩu theo từng tháng, trước mắt là tháng 4 và tháng 5-2020.

Lượng gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4 và tháng 5 sẽ vào khoảng 800.000 tấn, giảm 40% so với lượng xuất khẩu tháng 4 và tháng 5-2019. Các tờ khai hải quan thực hiện trước 0h ngày 24-3-2020 (trước khi tạm ngưng xuất khẩu gạo) vẫn được thực hiện.

Căn cứ tổng số lượng 800.000 tấn nói trên, trước mắt trong tháng 4 cho phép xuất khẩu 400.000 tấn. Vào tuần cuối cùng của tháng 4, căn cứ diễn biến dịch bệnh và báo cáo của các bộ ngành, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét, quyết định phương hướng điều hành xuất khẩu gạo cho tháng 5.

Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý số lượng 400.000 tấn gạo được phép xuất khẩu trong tháng 4 thông qua cộng dồn và trừ lùi số lượng theo tờ khai hải quan hàng xuất khẩu.

Doanh nghiệp đăng ký tờ khai trước sẽ được xuất khẩu trước. Số lượng mở trên tờ khai được trừ lùi vào tổng số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4.

Trường hợp không sử dụng tờ khai sau 15 ngày hoặc số lượng thực xuất ít hơn số lượng đã mở theo tờ khai, số dư sẽ được cộng trở lại số lượng được phép xuất khẩu trong tháng 4.

Tổng lượng đăng ký tờ khai xuất khẩu và tổng lượng xuất khẩu thực tế được thể hiện theo thời gian thực trên một trang mạng do Tổng cục Hải quan thiết lập và/hoặc trên Cổng dịch vụ công quốc gia để tất cả các doanh nghiệp và người dân đều có thể theo dõi.

Ông Nguyễn Thái Bình – tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp công nghệ ca Trung An (Cần Thơ) – cho rằng nếu vẫn cho thực hiện các hợp đồng đã ký trước 24-3 và lượng xuất khẩu 400.000 tấn trong tháng 4, doanh nghiệp sẽ không bị thiệt hại lớn, chỉ mất cơ hội xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Việc hạn chế sẽ gây thiệt hại cho nông dân vì giá lúa bán ra sẽ không cao như kỳ vọng. Tuy nhiên trong bối cảnh đảm bảo an ninh lương thực, các doanh nghiệp sẽ thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ.

Ngoài ra, Bộ Tài chính tiếp tục chỉ đạo Tổng cục Dự trữ Nhà nước khẩn trương mua đủ số lượng lương thực dự trữ theo kế hoạch được giao.

Bộ Công thương chỉ đạo Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng biên phòng tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.

20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn nhất phải ký thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về việc bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu.

Trường hợp không thực hiện theo thỏa thuận, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, Bộ Công thương được quyền thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp.

Theo thông báo chính thức của Bộ NN&PTNT, lượng gạo hàng hóa của vụ đông xuân có thể xuất khẩu khoảng 3 triệu tấn, nếu tính cả số lượng “gối đầu” từ 2019 chuyển qua khoảng 3,2 triệu tấn.

Với tốc độ xuất khẩu 25.000 tấn/ngày trong tháng 3 vừa qua, ước lượng gạo xuất khẩu tới 31-3 sẽ vào khoảng 1,7 triệu tấn. Lượng gạo có thể xuất khẩu còn lại khoảng 1,5 triệu tấn.

Thêm 700.000 tấn gạo dữ trữ cho tiêu dùng nội địa 2 tháng 4 và 5-2020

Theo Bộ Công thương, nhu cầu an ninh lương thực trong tháng 4 và tháng 5-2020 được bảo đảm sẽ cần khoảng 300.000 tấn để thực hiện kế hoạch mua vào năm 2020 của Tổng cục Dự trữ Nhà nước.

Ngoài ra, Bộ Công thương đề nghị giữ lại thêm 400.000 tấn gạo để dự phòng cho mọi tình huống có thể xảy ra trong tháng 4 và tháng 5. Như vậy, tổng lượng gạo xuất khẩu giữ lại cho nhu cầu trong nước trong 2 tháng (trước khi có thóc vụ hè thu) sẽ là 700.000 tấn.

Với số lượng giữ lại này, mỗi người dân sẽ được dự phòng thêm 7,3kg gạo, một hộ gia đình 4 người sẽ được dự phòng thêm khoảng 30kg cho tháng 4 và tháng 5.

TRẦN VŨ NGHI – TRẦN MẠNH