Cán bộ phường sau sáp nhập: Người thừa, việc thiếu và bài toán nhân sự
Sau quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính cấp phường, xã theo chủ trương tinh gọn bộ máy, nhiều địa phương tại TP.HCM đang gặp không ít khó khăn do tình trạng “thừa người – thiếu chuyên môn”. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ tích cực, đây chính là cơ hội quan trọng để thành phố đẩy mạnh chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ cơ sở, cải tiến phương thức quản lý và tiến tới xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả.
Tại phường Cát Lái (TP Thủ Đức), sau khi sáp nhập với phường Thạnh Mỹ Lợi, diện tích quản lý tăng lên gần 20 km², dân số gần 68.000 người. Phường đang triển khai 36 dự án lớn, trong đó có 11 dự án sử dụng vốn ngân sách, định hướng trở thành trung tâm kinh tế cảng biển và logistics của TP.HCM và khu vực Đông Nam Bộ.
Tuy nhiên, theo ông Võ Tấn Quan – Chủ tịch UBND phường Cát Lái, sau sáp nhập, địa phương gặp khó khăn trong công tác tổ chức, vận hành. Dù biên chế lên tới 60 người, nhưng nhiều cán bộ được điều động về lại không phù hợp chuyên môn với vị trí công tác mới. Có người từng làm kế toán, nay đảm nhiệm mảng chuyển đổi số; người từng phụ trách văn thư, nay phụ trách nội vụ hoặc đầu tư.
“Tư duy cũ của cán bộ cơ sở là thừa hành theo sự vụ. Nay chuyển sang mô hình chủ động tham mưu, xử lý trực tiếp hồ sơ quản lý nhà nước khiến nhiều người bỡ ngỡ, lúng túng”, ông Quan cho biết.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại phường Gò Vấp. Phó Chủ tịch UBND phường Nguyễn Hữu Tài cho biết, khi cấp quận bị xóa bỏ, một số công chức chuyên trách chỉ một mảng nhỏ giờ phải gánh toàn bộ lĩnh vực. Việc thiếu chuyên môn, thiếu người có kinh nghiệm trong các mảng quan trọng như quy hoạch, hạ tầng, xây dựng, đất đai… khiến khối lượng công việc bị dồn lên vai lãnh đạo và bộ phận chuyên môn còn lại.
Mô hình chính quyền đô thị mới yêu cầu cấp xã, phường đảm nhiệm đến 70% công việc từ cấp quận chuyển xuống. Với số lượng nhiệm vụ tăng gấp nhiều lần, cán bộ không chỉ làm công tác hành chính đơn thuần mà phải hiểu chuyên sâu để thực hiện vai trò tham mưu, quản lý và giải quyết hồ sơ phức tạp – điều chưa từng có tiền lệ tại cấp cơ sở.
Tuy nhiên, đây cũng là cú hích quan trọng để thay đổi tư duy, cách làm của bộ máy chính quyền địa phương. Thay vì chỉ là nơi “truyền đạt chỉ đạo và xử lý hành chính đơn lẻ”, các phường giờ đây buộc phải vận hành như một cơ quan quản lý nhà nước thực thụ.
Điều này đòi hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình xử lý và xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực toàn diện, thay vì phụ thuộc vào cấp trên như trước đây.
Để vượt qua khó khăn, nhiều địa phương như Cát Lái và Gò Vấp đã chủ động thành lập các nhóm trao đổi nội bộ, ứng dụng công nghệ thông tin vào xử lý công việc, phân luồng nhiệm vụ linh hoạt giữa các phòng ban để không để tồn đọng hồ sơ.
Dù còn nhiều thách thức, những nỗ lực này cho thấy tinh thần thích ứng và chuyển mình tích cực của đội ngũ cán bộ địa phương. “Chúng tôi phải vừa làm, vừa hướng dẫn, có khi phải cầm tay chỉ việc để anh em kịp thích nghi. Nhưng đó cũng là quá trình đào tạo tại chỗ rất hiệu quả”, ông Quan chia sẻ.
Trước tình hình đó, Sở Nội vụ TP.HCM đã có kế hoạch phối hợp với Học viện Cán bộ TP và Trường Đại học Kinh tế để tổ chức các lớp đào tạo và đào tạo lại cho đội ngũ cán bộ cấp phường. Các lớp học sẽ tập trung vào các lĩnh vực đang rất thiếu như: đấu thầu, đầu tư công, tài chính, kế toán, quy hoạch, thẩm định đất…
Bà Phạm Thị Thanh Hiền – Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM – cho biết, việc đào tạo lại là cấp thiết nhằm đảm bảo cán bộ phù hợp với vị trí việc làm, nâng cao hiệu quả công tác và giảm áp lực cho đội ngũ hiện tại.
Bên cạnh đó, tại cuộc họp Thành ủy gần đây, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh: để chính quyền cơ sở vận hành hiệu quả, thành phố cần phân cấp mạnh mẽ hơn nhưng phải đi kèm hướng dẫn cụ thể, đồng thời thiết lập kênh thông tin để cấp dưới phản ánh khó khăn kịp thời.
Việc sắp xếp lại bộ máy hành chính cấp xã, phường là một bước đi lớn, tất yếu và đúng hướng trong tiến trình xây dựng chính quyền đô thị hiện đại. Dù giai đoạn đầu còn nhiều lúng túng, thiếu hụt chuyên môn và áp lực công việc, nhưng nếu được hỗ trợ đúng mức về đào tạo, phân cấp rõ ràng và tổ chức lại nhân sự hợp lý, đây sẽ là cơ hội lớn để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, giúp bộ máy vận hành hiệu quả hơn, sát dân hơn và phục vụ người dân tốt hơn.
Thảo Nguyên
