Campuchia thực thi ‘bàn tay sắt’, vạn người Trung Quốc tháo chạy
Kể từ khi Thủ tướng Campuchia Hun Sen ra tuyên bố cấm đánh bạc trực tuyến, thì ngay sau đó đã có hàng vạn công dân Trung Quốc rời khỏi “thủ đô cờ bạc” Sihanoukville.
Nhưng, đường xá ở Sihanouville vẫn tiếp tục xây dựng, kéo theo đó là hàng loạt dự án nghỉ mát, khiến cho những phức tạp xã hội tại thành phố cảng này xem ra khó mà có thể được giải quyết triệt để trong ngắn hạn.
Sihanoukville, thành phố ngập rác
Chiếc xe buýt nhỏ lèn chặt khách du lịch Nga phụt ra khói đen kịt đằng sau, chạy trên con đường bập bùng “ổ gà” của Sihanoukville. Đám du khách này dự định sẽ đi phà để đưa họ sang đảo Koh Rong Samloem – một trong 2 hòn đảo thiên đường khiến du khách phương Tây chết mê chết mệt – nhưng trước đó xe họ phải vượt qua hàng núi rác thải và xà bần xây dựng.
Những gia đình sống trên các núi rác đang ở thế song song với hàng trăm sòng bạc hào nhoáng do người Trung Quốc làm chủ. Theo nhiều cách, Sihanoukville (một nơi được ca ngợi là Trân Châu Khmer) như đang ở trong một vùng chiến sự. Các tòa nhà liên tục mọc lên và rác rưởi tá lả. Nhiều công trường xây dựng khổng lồ không có điểm đầu và điểm cuối đang hiện hữu ở Sihanoukville.
Ông Dan Davies, giám đốc quản lý bất động sản của hãng bất động sản quốc tế CBRE chi nhánh Phnom Penh, giải thích rằng phần lớn các dự án xây dựng ở Campuchia đều do các nhà đầu cơ Trung Quốc dựng lên để có cớ bán đất cho các nhà đầu tư khác.
Chỉ mới vài năm trước, Sihanoukville đã được ngợi ca là thiên đường của khách du lịch Tây ba-lô, nơi có hàng tá quán bar biển và vô số lữ quán thanh niên. Ngày hôm nay, những địa điểm du lịch dành cho khách Tây đã biến mất nhường chỗ cho các sòng bạc.
Dân Campuchia đánh bạc bị cho là phạm pháp, nhưng khách Trung Quốc đến đây đánh bạc sẽ không bị giới hạn như thế: Sihanoukville thu hút hàng ngàn “con bạc khát nước” từ Trung Quốc đại lục tìm tới mỗi tháng. Dựa theo dữ liệu chuyến bay, ước tính rằng khoảng 1 triệu hành khách bay Trung Quốc sẽ đến Sihanoukville trong năm 2019 vừa qua.
Theo tiết lộ của ông Brendan Sobie tại Trung tâm Hàng không (một công ty chuyên về tình báo công nghiệp) thì để đón đầu lượng khách Trung Quốc, từ 4 năm trước, người Campuchia đã cho xây dựng một cảng hàng không có khả năng đón gần 100.000 hành khách chưa kể các dịch vụ quốc tế khác.
Anh James Rainer (công dân Anh) từng làm pha chế rượu ở Sihanoukville kể: “Tôi đã ở Sihanoukville từ tháng 10 năm 2012 đến tháng 3 năm 2013. Trước đó, thành phố này nườm nượp lữ khách quốc tế đến để tham gia các trải nghiệm về đêm. Thế rồi người Trung Quốc mua đất, và chính phủ ép các quán bar phải đóng cửa. Họ đem máy ủi tới san bằng mọi thứ”.
Hôm nay, rác bủa vây các bãi biển của Sihanoukville. Nước xả thải được bơm thẳng xuống các đầm nước. Quá nhiều nhà cửa mọc lên ở Sihanoukville khiến không thể đảo ngược được tình thế. Một số công trình xây dựng phạm pháp mọc lên bất chấp việc bị xử lý. Ông Cheng Srong, giám đốc Sở quản lý đất đai Sihanouville phát biểu với báo Bưu điện Phnom Penh rằng đang có hơn 100 dự án xây dựng bị treo.
Hàng trăm ngôi nhà mọc lên khiến cho không có nơi để tập kết rác. Chính quyền trung ương đã ra lệnh trấn áp tội phạm và hoạt động xây dựng phi pháp, nhưng cho đến nay tình hình không chuyển biến nhiều.
Trên hết là, việc cấm đánh bạc trực tuyến được thông báo vào tháng 8-2019 và sẽ có hiệu lực bắt đầu năm 2020, đẩy hàng vạn người Trung Quốc rời đi và tạo nên sự phỏng đoán rằng Sihanouville sẽ biến thành “ma địa” với hàng trăm tòa nhà trống rỗng. Ông Dan Virak Holly, người từng làm chủ quán bar bờ biển Dolphin Shack đã bị đóng cửa, cho rằng Sihanoukville khó mà trở lại ban đầu.“Chúng tôi biết làm gì đây?” người đàn ông than thở.
Cuộc gọi thức tỉnh
Có một thời gian dư luận đã nói tới thực trạng ở Sihanoukville, nhưng chính quyền trung ương lại phản ứng chậm chạp. Cho đến tháng 6/2019, một tòa nhà 7 tầng bị sụp đổ khiến 28 công nhân bị thiệt mạng trong lúc đang ngủ bên trong. Chính phủ chợt thức tỉnh để hành động.
Tỉnh trưởng Sihanouville buộc phải từ chức. Mặt khác, chính phủ Campuchia cũng tuyên bố sẽ quyết liệt ngăn chặn việc xây sai phép. Hàng loạt công trình bị đóng cửa. Tỉnh trưởng mới là ông Kuoch Chamroeun được bổ nhiệm hồi tháng 6/2019 và hạ lệnh sẽ dọn dẹp sạch hiện trường vụ sập nhà.
Ngày 29 tháng 6 năm 2019 vừa qua, Bộ trưởng nội vụ Campuchia-Sar Kheng tuyên bố tỉnh Sihanouville cần phải quyết liệt triển khai các giải pháp để đối phó với nhiều thách thức, bao gồm xây dựng phi pháp, tội phạm, phát triển cơ sở hạ tầng và ô nhiễm do tăng trưởng dân số quá nhanh.
Ông Alex Felix (cựu hướng dẫn lặn biển người Đức) cho biết: “Sau vụ sập tòa nhà 7 tầng, 14 tòa nhà khác được đưa vào diện không an toàn và các chủ nhân nhận lệnh phải đập bỏ chúng. Khoảng 70 tòa nhà khác bị yêu cầu tái thanh tra.
Mặt khác, dù đã có hàng vạn người Trung Quốc rời khỏi Sihanoukville sau lệnh cấm đánh bạc của chính phủ nước này, nhưng vẫn có đông du khách Trung Quốc đi du lịch Campuchia. Cuộc “di tản” của người Trung Quốc dự kiến sẽ tác động đến nền kinh tế Campuchia trong ngắn hạn, tuy nhiên dân địa phương có vẻ hoan nghênh việc đó. Ông Dan Davies từ CBRE lo ngại rằng tiền từ Trung Quốc sẽ cạn khô và khiến cho nền kinh tế Campuchia trở nên khó khăn hơn. Bà Zoe Ng., giám đốc công ty TNHH Phát triển Raintree, quả quyết rằng thâm hụt tài chính không khiến bà lo ngại.
Cái mà bà Zoe lo nhất là việc có nhiều tòa nhà trống sẽ trở thành “hang ổ” cho tội phạm trú ngụ. Ông Alex Felix phát biểu: “Nhiều ngân hàng và các nhà đầu tư tham lam sẽ phải ôm trái đắng khi mua đất giá cao và giờ đây khi người Trung Quốc rút đi, họ sẽ lâm vào phá sản nhanh thôi”.
Nhức nhối giang hồ Trung Quốc
Người Trung Quốc đổ xô đến Sihanoukville từ 3 năm trước đã khiến người bản xứ lên cơn sốt, nhiều người dân đã rời thành phố này. Hôm nay hơn 90% doanh nghiệp ở Sihanouville là người Hoa. Trong 2 năm 2016 và 2017, lượng du khách phương Tây đến nghỉ mát ở Sihanouville giảm đến 35%, và lượng du khách Trung Quốc chiếm thế áp đảo với 80%.
Ngành du lịch đang có dấu hiệu thoái trào ở Campuchia, nơi từng giữ ngôi vị là điểm đến số 1 Đông Nam Á; và Siem Reap, nơi tọa lạc quần thể đền thiêng Angkor Wat từng được ngợi ca là một trong số những kỳ quan kỳ vĩ nhất thế giới. Khi người phương Tây rời Campuchia, người Trung Quốc đã rót tiền để xây dựng nhiều khách sạn và các công ty du lịch, đồng nghĩa ngành công nghiệp không khói hoàn toàn lệ thuộc vào Trung Quốc.
Bà Chhay Sivlin, chủ tịch của Hiệp hội các hãng lữ hành Campuchia (CATA) giải thích: “Dựa trên các quan sát của tôi thì người Trung Quốc thích làm kinh doanh hoặc nhận dịch vụ (khách sạn / nhà hàng) từ người đồng hương của họ hơn là người bản xứ. Do lượng khách Tây giảm và người Trung Quốc làm kinh doanh khép kín, nên các doanh nhân ở Sihanoukville đang chật vật trong khoản thu nhập của họ”.
Ông Dan Virak Holly trăn trở: “Người Trung Quốc đến địa phương rất đông, nhưng họ chi tiêu rất hạn chế đối với các doanh nghiệp bản xứ. Họ đến, mua rất nhiều đất, và xây nhà, nước thải cứ đổ thẳng ra biển. Trẻ em không có công viên để chơi, chúng nô đùa quanh các vũng nước thải”.
Giờ đây, người Campuchia ngại ngần khi nói đến sống ở Sihanouville. Theo KPS Breaking News (một kênh tin tức trực tiếng bằng tiếng Khmer ở Sihanoukville, thì giang hồ Trung Quốc đang hoạt động ở Campuchia. Theo Bộ nội vụ Campuchia, trong quý một của năm 2019 đã có 341 người nước ngoài bị bắt giữ ở Campuchia, trong đó 241 trường hợp là người Trung Quốc.
Tội phạm gốc Hoa là nhóm tội phạm nước ngoài manh động nhất ở Campuchia. Cựu tỉnh trưởng Sihanoukville-Yun Min phàn nàn rằng tỷ lệ tội phạm đang gia tăng ở Sihanouville mà một phần của căn nguyên là bởi “mafia gốc Hoa đã ẩn mình để chỉ đạo thực hiện hàng loạt hành vi tội phạm và bắt cóc các chủ đầu tư đòi tiền chuộc”.
Lương Minh/ANTG
