Camera AI bắt “ma men” thay CSGT được không?!
Trước khi điều khiển ô tô, tài xế Lê Minh Giáp đã uống rượu cùng bạn bè. Trên đường đi, do buồn ngủ và thiếu quan sát, nam tài xế đâm vào một xe máy đi cùng chiều, sau đó hoảng loạn và đạp nhầm chân ga.
Luật đã nghiêm, nhưng chưa đủ sức răn đe
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội cho biết đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 4 tháng đối với tài xế Lê Minh Giáp (SN 1984, trú phường Yên Nghĩa, Hà Nội, giảng viên tại một trường cao đẳng y tế) để điều tra về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Theo kết quả điều tra ban đầu, chiều 16/7, Lê Minh Giáp đã uống rượu cùng bạn bè. Khoảng 20h cùng ngày, nam tài xế điều khiển ô tô Honda BR-V mang biển số 30K-730.12 lưu thông trên đường Nguyễn Trác, hướng về nhà riêng tại Yên Nghĩa.
Khi đi đến đoạn gần tòa nhà CT7K, Khu đô thị Dương Nội, do buồn ngủ và thiếu quan sát, Giáp đã đâm vào 1 xe máy đi cùng chiều.
Cú va chạm bất ngờ khiến tài xế giật mình, hoảng loạn và đạp nhầm chân ga, dẫn đến xe tăng tốc mất kiểm soát, lao thẳng về phía trước, đâm liên tiếp vào 4 xe máy và 2 ô tô con đang dừng sát lề đường.
Hậu quả vụ tai nạn khiến anh Đồng Quốc V. (SN 1984, trú tại phường Dương Nội, Hà Nội) tử vong tại chỗ; chị Lê Thị Hà G. (SN 1995, trú tại phường Hà Đông, Hà Nội) bị gãy chân, con gái 3 tuổi của chị bị chấn thương sọ não, hiện đang được cấp cứu tại bệnh viện.
Nhiều phương tiện bị hư hỏng nặng, trong đó có cả ô tô và xe máy của người dân đang dừng, đỗ ven đường.
Kết quả kiểm tra nồng độ cồn xác định tài xế Lê Minh G. vi phạm mức rất nghiêm trọng: 0,861 mg/L khí thở – vượt quá 2,2 lần mức “kịch khung” theo quy định pháp luật.
Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, người điều khiển ô tô vi phạm nồng độ cồn vượt mức 0,4 mg/L khí thở sẽ bị phạt tiền từ 30 đến 40 triệu đồng, tước bằng lái 23 tháng, thậm chí xử lý hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Mức vi phạm của tài xế Lê Minh G. là 0,861 mg/L, gần gấp đôi ngưỡng kịch khung. Tuy nhiên, thực tế đau lòng cho thấy mức phạt “cao” vẫn không ngăn được những vụ việc như vậy lặp lại.
Một phần lý do là thiếu kiểm tra thực tế trên đường, lực lượng mỏng, giám sát còn gián đoạn – đặc biệt vào buổi tối, thời điểm các “ma men” hoạt động mạnh nhất. Dù pháp lý đã có, nhưng việc “răn đe tận tay, thấy tận mặt” vẫn còn thiếu.
Camera AI có thay được CSGT?
Hà Nội đang triển khai hệ thống camera giao thông ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để “phát hiện vi phạm từ xa”, từ vượt đèn đỏ đến đi sai làn. Camera AI có thể xử lý dữ liệu nhanh chóng, gửi thông báo vi phạm chỉ sau 2 tiếng.
Nhưng trong vụ việc vừa qua, câu hỏi đặt ra là: Camera có thể phát hiện một người say rượu đang lái xe không? Câu trả lời, theo nhiều chuyên gia, là chưa. Hệ thống AI hiện nay chủ yếu nhận diện biển số, hành vi điều khiển phương tiện – chứ chưa thể đo nồng độ cồn hay can thiệp hành vi nguy hiểm đang diễn ra.
PGS.TS Nguyễn Xuân Thủy (chuyên gia giao thông đô thị) nhận định: “AI là công cụ quản lý hiệu quả, nhưng chỉ là một phần trong tổng thể giải pháp. Các vi phạm có yếu tố con người, cảm xúc và hành vi nguy hiểm như say rượu – nhất thiết cần sự hiện diện của lực lượng CSGT để xử lý tức thời.”
Thay vì đặt ra câu hỏi “có thay được hay không?”, điều cần bàn là phối hợp như thế nào. Camera AI nên đóng vai trò sàng lọc, thống kê và phát hiện vi phạm khách quan. Trong khi đó, CSGT cần xuất hiện tại những điểm nóng, giờ cao điểm, khu vực nhiều nhà hàng, quán nhậu – để răn đe tức thì, ngăn chặn từ gốc.
Đó là cách để công nghệ và con người không loại trừ lẫn nhau, mà bổ trợ lẫn nhau trong hệ thống giám sát giao thông thông minh, đúng theo định hướng chuyển đổi số mà Chính phủ đang thúc đẩy.
Ứng dụng camera AI trong quản lý giao thông là một bước tiến đúng đắn, giúp nâng cao hiệu quả giám sát và minh bạch hóa xử phạt. Tuy nhiên, vụ việc tối 16/7 như một lời nhắc: con người – đặc biệt là CSGT – không thể bị loại bỏ hoàn toàn.
Chuyển đổi số là vì dân, nhưng muốn người dân an toàn, cần có sự hiện diện của con người ở những điểm mấu chốt. Bởi đôi khi, một cái thổi còi đúng lúc, một lần yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn tại chỗ, có thể cứu được nhiều mạng sống. Và đó là điều mà camera – dù thông minh đến đâu – vẫn chưa thể làm được.
Ngọc Lâm
