Các đầu tàu kinh tế thế giới đang “trượt dốc”

Triển vọng kinh tế toàn cầu đang trở nên mờ mịt hơn trong thời gian gần đây khi các nền kinh tế hàng đầu của châu Âu và thế giới như Đức, Trung Quốc và Mỹ đều đang trải qua khó khăn và suy giảm tăng trưởng. Các yếu tố thuận lợi như việc Trung Quốc mở cửa trở lại không đủ để đưa các nền kinh tế hàng đầu thoát khỏi tình trạng nguy hiểm.

Trong số đó, nền kinh tế hàng đầu châu Âu là Đức đã chìm vào suy thoái và triển vọng trong thời gian tới cũng không khá khẩm. Theo Văn phòng thống kê Liên bang (Destatis), số liệu mới công bố cho thấy GDP của nền kinh tế hàng đầu châu Âu đã giảm 0,3% trong quý I/2023. Kết hợp với mức giảm 0,5% trong quý IV/2022, kinh tế Đức đã trải qua hai quý tăng trưởng âm liên tiếp và chính thức rơi vào suy thoái kỹ thuật.

Kinh tế Đức đang trải qua sự suy yếu do ảnh hưởng của lạm phát, khiến các hộ gia đình giảm chi tiêu cho thực phẩm, đồ uống, quần áo, giày dép và đồ nội thất so với quý trước. Số lượng ô tô mới bán ra cũng giảm, một phần có thể do chính phủ ngừng các gói trợ cấp kể từ cuối năm 2022. Sự yếu kém về nhu cầu hàng hóa cũng dẫn đến sự giảm chi tiêu của chính phủ trong ba tháng đầu năm.

Theo Viện nghiên cứu kinh tế Ifo, chỉ số môi trường kinh doanh đã giảm mạnh hơn dự kiến vào tháng 5, đánh dấu lần giảm đầu tiên sau sáu tháng liên tục tăng.

Nhà kinh tế Carsten Brzeski của ING nhận định rằng, những yếu tố thuận lợi như thời tiết mùa đông ấm áp, hoạt động công nghiệp phục hồi sau khi thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại và nới lỏng chuỗi cung ứng… không đủ để đưa nền kinh tế hàng đầu này thoát khỏi tình trạng nguy hiểm.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu suy thoái kéo dài, Đức có thể đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế thực sự. Trong trường hợp đó, tỷ lệ thất nghiệp và nợ nần sẽ gia tăng, sản xuất bị đình trệ, thị trường chứng khoán và các ngân hàng có thể sụp đổ… Tất cả điều này sẽ tạo ra một cảnh báo kinh tế đáng sợ cho nền kinh tế hàng đầu của châu Âu.

Trong khi đó, kinh tế Mỹ, nền kinh tế hàng đầu thế giới, cũng đang đối mặt với nguy cơ suy thoái. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự báo vào cuối tuần rằng kinh tế Mỹ sẽ trải qua một suy thoái nhẹ trong năm nay.

Trong tài liệu chuẩn bị cho cuộc họp về chính sách lãi suất diễn ra vào đầu tháng 6, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cho biết các điều kiện tài chính bị siết chặt sẽ dẫn đến một suy thoái nhẹ bắt đầu từ cuối năm nay, sau đó kinh tế Mỹ có thể phục hồi ở mức độ vừa phải.

Các chuyên gia của FED dự báo tốc độ tăng trưởng GDP thực tế của Mỹ sẽ chậm lại trong hai quý tới, sau đó GDP sẽ bắt đầu giảm nhẹ vào quý IV/2023 và quý I/2024.

Nền kinh tế lớn nhất thế giới đang đối mặt với những thách thức chủ yếu, bao gồm lạm phát cao, nguy cơ bất ổn tài chính, tăng trưởng kinh tế toàn cầu yếu và môi trường bên ngoài không thuận lợi…

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vào ngày 26/5 nhận định rằng, tốc độ tăng trưởng chậm lại có thể dẫn đến một tăng nhẹ về tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ vào năm sau.

Trong khi đó, các thành viên của Ủy ban Thị trường Mở liên bang (FOMC) – cơ quan quyết định chính sách của FED – hiện vẫn có những quan điểm khác nhau về các biện pháp cần thực hiện để đối phó với những thách thức kinh tế. Một số ý kiến cho rằng cần tiếp tục củng cố các chính sách trong các cuộc họp sắp tới để đẩy nhanh tiến trình giảm lạm phát về mức 2%.

Tuy nhiên, một số ý kiến khác cho rằng việc củng cố các chính sách có thể không cần thiết nếu nền kinh tế tiếp tục phát triển theo xu hướng hiện tại.

Ở châu Á, nền kinh tế đầu tàu Trung Quốc cũng đang trải qua sự giảm tốc và đối mặt với nhiều khó khăn, mặc dù vẫn được coi là động lực tăng trưởng quan trọng của châu lục và thế giới.

Phát biểu tại một hội nghị ở Bắc Kinh, Phó Giám đốc Văn phòng IMF phụ trách khu vực châu Á và Thái Bình Dương, ông Thomas Helbling cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể chịu tác động lớn nếu sự đứt gãy địa chính trị gia tăng. Nền kinh tế Trung Quốc vì thế có thể tăng trưởng chậm lại trong trung hạn.

Nhập khẩu của Trung Quốc giảm mạnh trong tháng 4, trong khi xuất khẩu tăng chậm lại, cho thấy nhu cầu trong và ngoài nước vẫn ì ạch.

Số liệu Hải quan Trung Quốc công bố đầu tháng 5 cho thấy nhập khẩu của nước này trong tháng 4 giảm 7,9% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm nhiều so với mức giảm 1,4% tháng trước đó. Xuất khẩu chỉ tăng 8,5%, cũng giảm so với mức tăng gần 15% trong tháng 3. Việc dòng chảy thương mại giảm mạnh làm dấy lên lo ngại về nhu cầu bên ngoài và rủi ro với kinh tế Trung Quốc.

Mặc dù tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chững lại, việc Bắc Kinh mở cửa trở lại vẫn được xem như một “phao cứu sinh” cho nhiều nền kinh tế châu Á và toàn cầu, bởi vì điều này sẽ thúc đẩy tiêu dùng và nhu cầu ngành dịch vụ.

Tình hình khó khăn của các nền kinh tế hàng đầu châu lục và toàn cầu cho thấy bức tranh chung của thế giới vẫn đầy những gam màu tối và đầy thách thức trong năm nay.

Một báo cáo mới của Liên hợp quốc đã dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu đạt 2,3% vào năm 2023, nhưng cũng cảnh báo rằng triển vọng của nhiều nước đang phát triển đã xấu đi do điều kiện tín dụng bị siết chặt và chi phí tài chính bên ngoài gia tăng.

Tuệ Ngô