Các công ty Mỹ bị cáo buộc thu lợi bất chính từ tình trạng tăng giá xăng

Corine Lesnes, phóng viên tờ Le Monde tại San Francisco (California) cho biết giá nhiên liệu tại đây đã tăng hơn 30% so với các vùng khác trên nước Mỹ. Một phần nguyên nhân là do tác động của thuế môi trường, nhưng bên cạnh đó, nhưng các nhà quan sát cũng chỉ ra rằng lợi nhuận của các công ty dầu mỏ tăng một cách bất thường.

Giá xăng dầu tại California đang tăng cao.

Ngày 8/3, trong bài diễn văn thường niên, Thống đốc Gavin Newsom tuyên bố California là “một nguồn cảm hứng, tự hào vì đã đi trước thời đại và đi đầu trong nền dân chủ”. Ông nói: “Không nơi nào trên thế giới mang lại nhiều cơ hội cho rất nhiều người đến từ các quốc gia khác nhau”.

Đúng là như vậy, bà Lesnes mỉa mai, bởi nếu nói về việc đi đầu thì “bang vàng” California đang dẫn đầu về giá xăng tại Mỹ, thậm chí là lập kỷ lục: Hơn 5 USD/gallon (tương đương 30.250 đồng/lít).

Ở California, nhiên liệu vốn luôn đắt hơn so với các bang khác. Nhưng với diễn biến gần đây, giá cả đã đạt đỉnh. Vào ngày 24/2 – ngày diễn ra chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine – giá xăng lên đến 4,77 USD/gallon. Đến ngày 8/3, mức giá tăng lên 5,57 USD và chỉ hai ngày, giá đã tăng lên đến 5,72 USD/gallon.

Nói cách khác, chi phí xăng dầu trung bình tại California đang cao hơn khoảng 30% so với các bang khác. Trang GasBuddy đã tiết lộ nơi đang đạt “kỷ lục” về giá xăng là tại cộng đồng Mendocino, cách San Francisco 250km về phía bắc. Tại đây, mỗi gallon có giá tận 8,45 USD (tương đương 51.100 đồng/lít)!

Hàng loạt các loại thuế phí…

Tại sao lại có khoảng cách về giá cả ở California so với phần còn lại của nước Mỹ và số tiền này sẽ đi về đâu? Báo chí Mỹ đã xem xét các tài khoản và chỉ ra rằng chi phí tăng thêm (1,18 USD/gallon) đến từ các loại thuế liên quan đến môi trường và cơ sở hạ tầng. Phát hiện làm hài lòng các thành viên đảng Cộng hòa, những người trong nhiều năm đã cáo buộc rằng các cuộc vận động hành lang để bảo vệ môi trường tạo ra gánh nặng về xăng dầu cho các lái xe ở California, dù đây là một trong những bang có trữ lượng dầu lớn nhất.

Xăng dầu tại California chịu nhiều khoản thuế phí.

Theo cách tính trên, 51 xu được chuyển đến kho bạc nhà nước cho mỗi gallon xăng bán ra. Cử tri California được biết đến với sự hào phóng: Họ thậm chí đã đồng ý tăng thuế thêm 12 xu vào năm 2017 để đẩy nhanh việc sửa chữa cầu đường. 23 xu được phân bổ cho chương trình giới hạn và thương mại, giúp tài trợ cho dự án tàu cao tốc đang được phát triển ở thung lũng trung tâm. 18 xu dành cho quỹ trợ cấp để mua ô tô điện, phương tiện giao thông đang ngày càng phổ biến ở California. Quỹ cũng đóng góp vào việc giúp các nhà cung cấp xăng dầu sử dụng nhiên liệu chứa lượng carbon thấp. Cuối cùng, 2 xu được thu từ mỗi gallon để bù đắp cho tác động của việc rò rỉ nhiên liệu lưu trữ dưới lòng đất.

… Cho đến “thuế ma”

Tuy nhiên, kế toán lại không giải thích được tất cả sự chênh lệch bất thường về giá xăng hiện tại, bởi rõ ràng khoảng chi phí tăng thêm 1,19 USD/gallon không thể đẩy giá xăng tại California lên đến mức hiện tại.

Các tổ chức tiêu dùng đã phát hiện ra một khoản phí tăng thêm bí ẩn, khoảng 20-30 xu, được các chuyên gia gọi là “thuế ma”. Hiển nhiên, khoản “thuế ma” không hề liên quan đến các hoạt động môi trường. Vì vậy, các tổ chức đã tố cáo chính các công ty xăng dầu đã bị lợi dụng tình trạng tăng giá để “móc túi” người dân California.

Các công ty xăng dầu bị cáo buộc trục lợi từ tình trạng xăng dầu tăng giá.

Vào ngày 10/3, Thượng nghị sĩ bang California thuộc đảng Dân chủ Ben Allen đã đưa ra một dự luật yêu cầu các hãng dầu mỏ phải công bố thông tin về các tài khoản ngân hàng mỗi tháng, nhằm làm rõ những “sự mờ ám” xung quanh giá cả và lợi nhuận của các công ty trên. Theo ông, 5 nhà máy lọc dầu của California đã tính giá cao hơn tại các trạm xăng so với các bang khác.

Thượng nghị sĩ Ben Allen đã đưa ra một dự luật yêu cầu các công ty dầu mỏ phải công bố thông tin về các tài khoản ngân hàng của mình mỗi tháng.

Thống đốc Gavin Newsom cũng quyết tâm tiếp tục thực hiện các mục tiêu môi trường của mình, bao gồm cấm bán ô tô chạy bằng xăng vào năm 2035, đình chỉ hoạt động khoan dầu vào năm 2045.

Trong bài phát biểu ngày 8/3, ông Newsom đã công bố các biện pháp bồi thường cho người dân bằng phiếu nhiên liệu và sẽ phân phát cho tất cả ai sở hữu xe. Theo dự kiến, chi phí sẽ lên tới hàng tỷ USD, nhưng ông cũng cho biết ngân sách của California đã được lấp đầy hơn bao giờ hết. Thặng dư ngân sách của California đã đạt 75 tỷ USD vào năm 2021.

Tuy nhiên, Thống đốc California cũng khẳng định: Việc tiếp tục “tha thứ” cho những kẻ gây ô nhiễm và khoan dầu sẽ chỉ khiến vấn đề khí hậu ngày một tồi tệ hơn, kéo theo đó là hạn hán và hỏa hoạn.

Ngày 17/3, theo bảng giá bán lẻ xăng dầu Việt Nam của Petrolimex tại vùng 1, xăng RON95-V 30.320 đồng/lít, xăng RON95-III 29.820 đồng/lít, xăng E5 RON92 28.980 đồng/lít, dầu diesel 0,001S-V 25.610 đồng/lít, dầu hỏa 23.910 đồng/lít, dầu mazut 21.080 đồng/lít.

Hồng Ngọc (theo Le Monde)