Các công nghệ đỉnh cao ứng dụng cho người lính trong tương lai

Trong tương lai gần, chúng ta sẽ chứng kiến ứng dụng rộng rãi từ phương tiện không người lái, trí tuệ nhân tạo…, đến an ninh mạng và công nghệ y tế

Xe không người lái

UAV đã phát triển từ một sự tò mò nhỏ – ban đầu không được giới quân sự chào đón – đến những gì được coi là xương sống không thể thay thế của gần như mọi hoạt động quân sự hiện đại.

Theo một thành viên cao cấp và là giám đốc nghiên cứu chương trình chính sách đối ngoại Viện Brookings ở Washington, sự thay đổi công nghệ liên quan đến đổi mới quân sự có thể nhanh hơn và có kết quả hơn trong 20 năm tới, theo đó, robot sẽ có vai trò lớn, ứng dụng robot tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong an ninh mạng … sẽ tăng cường.

Trí tuệ nhân tạo

AI, trong khi đó là một trong những công nghệ gây tranh cãi và có ảnh hưởng nhất trong tất cả các công nghệ mới và đang phát triển, sẽ là hạt nhân của nhiều hệ thống quân sự mới và được cải tiến. Vẫn còn trong giai đoạn trứng nước vào năm 2020, các đòi hỏi về quân sự và thương mại sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phát triển và triển khai AI nhanh hơn nhiều so với dự báo trong hai thập kỷ qua.

Năm 2017, Tổng thống Nga Putin dự đoán, quốc gia đi đầu trong việc phát triển và triển khai AI sẽ có thể “thống trị thế giới”. Mặc dù Putin có vẻ coi AI là sự phát triển tiếp theo của bom nguyên tử, nhưng hầu hết các chuyên gia lại xem nó là sự phát triển và ảnh hưởng phổ biến của internet nhiều hơn, tác động không chỉ đến sức mạnh quân sự và chính trị, mà là tất cả các khía cạnh của đời sống con người, cả tích cực và tiêu cực.

Tốc độ mà tiền thân của AI thuần túy như học máy, đã phát triển và được tích hợp vào các hệ thống chỉ huy và kiểm soát vũ khí tấn công và phòng thủ trong 5 năm qua đã được dự đoán về những gì có thể xảy ra với các phiên bản đầu của trí tuệ nhân tạo trong 5 năm tiếp theo. Tháng 9/2018, Lầu Năm Góc đã công bố kế hoạch 5 năm trị giá 2 tỷ USD thông qua Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) để tiếp tục phát triển công nghệ AI – tích hợp AI và học máy để cung cấp khả năng tự chủ cho các phương tiện chiến đấu mặt đất.

Một chương trình DARPA khác – OFFSET – đang được phát triển với sự hợp tác của một số trường đại học và công ty mới thành lập nhằm sử dụng bầy bao gồm 250 hệ thống máy bay không người lái và/hoặc hệ thống mặt đất không người lái để thực hiện các nhiệm vụ trong môi trường đô thị đa dạng. Mỹ và các quốc gia khác đang lên kế hoạch phát triển và xây dựng các phương tiện tự động do AI kiểm soát, từ phương tiện sơ tán y tế đến các robot thay con người. Một loạt các nguyên mẫu đã qua thử nghiệm sơ bộ và các hệ thống với đầy đủ chức năng đầu tiên có thể sẽ được đưa vào hoạt động trong vòng 5 năm tới.

Không quân

Mặc dù tiêm kích F-35 thế hệ thứ năm vừa được chuyển giao, việc phát triển về công nghệ đã được tiến hành với tiêm kích và máy bay ném bom thế hệ thứ sáu với các ứng dụng dựa trên AI. F-35 cũng đang được nâng cấp với các hệ thống như vậy, cho phép nó trở thành thành phần có người lái duy nhất trong một nhóm máy bay chiến đấu bao gồm chủ yếu là UAV.

Sử dụng công nghệ tàng hình để qua mặt lực lượng phòng không của đối phương, chỉ một số ít máy bay chiến đấu có người lái mang theo vũ khí được điều khiển chính xác và được tăng cường AI có thể dẫn đầu một lực lượng tấn công gấp năm lần số lượng của chúng. Ngoài ra, một nhóm gồm hàng trăm UAV sẽ tìm cách áp đảo và phá hủy đội hình, cơ sở và hệ thống phòng thủ của đối phương.

Vũ khí siêu âm

Là những tên lửa bay ở tốc độ Mach 5 trở lên và có thể tấn công bất kỳ điểm nào trên đất liền hoặc trên biển. Công nghệ này sẽ thích nghi với máy bay có người lái, và tên lửa siêu thanh là mối đe dọa ngắn hạn lớn nhất.

Các chuyên gia cho rằng hệ thống phòng thủ chống tên lửa sẽ phức tạp và phức tạp hơn, chỉ có các hệ thống năng lượng được định hướng có tốc độ và độ cơ động để đối phó với chúng.

Để nhắm mục tiêu vào thân tên lửa – phần dễ bị tấn công của tên lửa siêu âm, sẽ đòi hỏi theo dõi và nhắm mục tiêu ở tốc độ vượt quá khả năng của con người, và người ta phải sự dụng một công cụ bổ trợ khác là AI.

Hải quân

Các công nghệ của những tiến bộ tiếp theo trong vũ khí, thông tin liên lạc và hoạt động của hải quân gần như đã được áp dụng như một số tàu không người lái được tích hợp AI, vũ khí năng lượng trực tiếp… Các nền tảng nhóm tàu tự trị hoặc bán tự trị nhỏ được điều ra xa để mở rộng phạm vi cảm biến tàu ngầm hoặc tàu mặt nước có khả năng phát hiện, xác định và nhắm mục tiêu kẻ thù từ khoảng cách rất xa. Các tàu ngầm không người lái (UUV), tàu mặt nước không người lái (USV) và UAV, được phóng dưới nước từ tàu ngầm hoặc thông thường bằng tàu mặt nước, sẽ có chức năng trinh sát theo dõi, tìm và diệt mục tiêu, hỗ trợ phòng thủ…

Mỹ có nhiều tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân hơn mọi quốc gia khác cộng lại. Cùng với nhóm chiến đấu gồm tàu ngầm, tàu khu trục, tàu tuần dương, tàu khu trục và tàu tiếp tế, mỗi đội hình nước xanh này có thể tạo ra hỏa lực mạnh trong phạm vi tấn công của bất kỳ bờ biển nào trên Trái Đất.

Tuy nhiên, các tàu sân bay và các đội tàu đi kèm của chúng rất tốn kém để chế tạo và bảo trì và đang ngày càng dễ bị tổn thương trước các vũ khí hạt nhân cỡ nhỏ và xung điện từ (EMP). Một lựa chọn ngày càng phổ biến là một chiếc tàu nhỏ hơn, mang theo máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng (V/STOL), như F-35B của Thủy quân lục chiến, cùng với các lực lượng tấn công trên biển, máy bay trực thăng và UAV. Hàng chục tàu nhỏ hơn, nhanh hơn, cơ động hơn có thể được chế tạo và triển khai, đòi hỏi ít nhân sự hơn so với chi phí cho một nhóm chiến đấu tàu sân bay.

Lục quân

Lĩnh vực công nghệ lớn nhất và phát triển nhanh nhất được dành cho Lục quân – nơi vũ khí và chiến thuật mới đang được phát triển – và trong một số trường hợp, đã được triển khai – ở khắp mọi nơi từ cá nhân chiến binh cho đến quân đoàn. Các công nghệ mới và liên kết đang ảnh hưởng đến thiết bị và hoạt động bao gồm các đoàn robot; xe vận chuyển thiết bị cấp cứu thương binh, đạn dược, thực phẩm và nước; robot trinh sát theo dõi; giám sát y tế, tích hợp điều trị và cảnh báo; và vũ khí cá nhân.

Các đoàn robot và sơ cứu thương binh sẽ được cung cấp nhanh và giảm thương vong. Phương tiện vận chuyển thiết bị, đạn dược, thực phẩm và nước sẽ là những phương tiện robot nhỏ đi cùng trung đội và các đơn vị nhỏ hơn.

Các phương tiện mặt đất không người lái này đồng thời có thể giảm tải ba lô cho các chiến binh riêng lẻ và đảm bảo nguồn cung cấp chung ngay lập tức cho nhóm. Robot bầy đã được sử dụng trong nhiều năm để tìm kiếm hang động, kiểm tra phương tiện, để dò tìm chất nổ, đột nhập các tòa nhà và cho chiến binh thấy những gì đằng sau bức tường hoặc hàng rào…. Kích thước, phạm vi và khả năng của chúng sẽ tiếp tục được cải thiện với sự phát triển của các công nghệ mới và nâng cấp.

Theo dõi, cảnh báo và điều trị y tế tích hợp thống nhất liên quan đến nghiên cứu về khả năng thông báo cho y sĩ về các chiến binh bị chấn thương và có thể không thể gọi cấp cứu. Chúng cũng có thể thực hiện các mũi tiêm ổn định ban đầu từ các gói được tích hợp vào trang phục của chiến binh, và giúp cập nhật cho người chỉ huy về tình trạng thể chất của binh sĩ. Các công nghệ cho phép Lục quân phát triển bao gồm UAV phóng bằng tay; cải thiện tầm nhìn ban đêm; đồng phục chiến đấu với áo giáp nhẹ; vũ khí dẫn đường chính xác; vũ khí năng lượng trực tiếp; và vũ khí không gây chết người.

Không gian mạng

Mạng đã trở thành một phần không thể thiếu trong tất cả các hoạt động quân sự và dân sự. Các lĩnh vực trong đó các công nghệ mạng mới có khả năng xuất hiện trong tương lai gần bao gồm liên lạc chiến thuật; an ninh mạng cục bộ; chiến tranh mạng cấp chiến trường; và vệ tinh dựa trên chiến tranh tấn công và phòng thủ.

Thông tin liên lạc cá nhân, cấp tiểu đội và cao hơn với an ninh mạng tích hợp có thể bao gồm thời gian thực, bản đồ gắn mũ bảo hiểm và cập nhật thông tin tình báo. Các chip máy tính nhỏ mạnh mẽ sẽ cho phép liên lạc vô tuyến và hiển thị hình ảnh, có thể được kích hoạt bằng giọng nói, được gắn bên trong mũ bảo hiểm để sử dụng trong chiến đấu. Các mũ bảo hiểm cũng có thể tạo điều kiện cho các liên lạc nội bộ gần như im lặng mà không cần tín hiệu bằng tay.

Vũ trụ

Các nỗ lực phi quân sự hóa không gian có hiệu quả không đáng kể trong hơn 50 năm qua, mặc dù cho đến nay, các vũ khí quỹ đạo vẫn còn nguyên. Tuy nhiên, các quân đội các nước lớn và tiên tiến nhất thế giới phụ thuộc rất nhiều vào thông tin liên lạc, định vị, thời gian, giám sát và lái dẫn dựa trên vệ tinh.

Những năm 2020 sẽ chứng kiến những phát triển mới trong việc phóng nhanh các vệ tinh truyền thông trinh sát theo dõi và chiến trường; khả năng tấn công và phòng thủ chống vệ tinh; và các vệ tinh phòng thủ tên lửa. Các chương trình và các hệ thống tấn công và phòng thủ dựa trên không gian có khả năng sẽ được chuyển từ Không quân sang Lực lượng Không gian mới.

Y tế

Chiến tranh luôn dẫn đến những tiến bộ lớn trong y học, từ kỹ thuật phẫu thuật, chẩn đoán và điều trị tâm lý, đến chỉnh hình, chẩn đoán từ xa và thậm chí là phẫu thuật. Tiến bộ công nghệ y tế quân sự trong thời gian tới bao gồm tái sinh; vật liệu mới; khung xương; bộ phận nhân tạo; trí tuệ nhân tạo và đào tạo thực tế ảo; học từ xa; và in 3D. Tái sinh bao gồm các phương pháp sau cắt bỏ, và sử dụng các công nghệ tiên tiến để kích thích cơ thể tái tạo lại phần cơ thể bị mất. Quân đội có toàn bộ các cơ sở nghiên cứu để biến tái sinh thành hiện thực, mặc dù việc thực hiện thành công có thể sẽ còn nhiều năm nữa.

Vật liệu tiên tiến đang được nghiên cứu cho quân phục chống cháy; áo giáp nhẹ hơn, chắc hơn, linh hoạt hơn; và vỏ giáp xe nhẹ hơn và cứng hơn, giúp giảm số người thiệt mạng và bị thương trong chiến đấu. Khung đeo được giúp tăng cường sức mạnh và sức chịu đựng của con người, và có thể bao phủ toàn bộ cơ thể hoặc chỉ các chi trên hoặc dưới. Chúng đã tồn tại hoặc đang được xem xét để sử dụng trong các nhà máy, tại các bến cảng và bất cứ nơi nào sức mạnh bình thường của con người là không đủ. Quân đội cũng đang xem xét khung xương để tăng cường sức mạnh và sức bền của chiến binh trong chiến đấu, mặc dù công việc đáng kể vẫn phải được thực hiện trước khi các hệ thống như vậy trở thành hiện thực.

Đây chỉ là một vài trong số các lĩnh vực và công nghệ có khả năng tiếp tục phát triển ngày càng nhanh hơn trong thập kỷ tới. Mặc dù phần lớn sẽ là sự tiếp nối tự nhiên của các công nghệ đang hiện hữu, vào những năm 2020, các công nghệ khác sẽ được hình thành từ các nghiên cứu vẫn đang trong phòng thí nghiệm hoặc chỉ mới có ý tưởng. Hai thập kỷ qua, được thúc đẩy bởi các cuộc chiến ở Tây Nam Á, sức mạnh công nghệ của Trung Quốc và một nước Nga đang trỗi dậy, chúng ta đã chứng kiến sự tiến bộ lớn trong việc áp dụng công nghệ dân sinh trong lĩnh vực quân sự, trong những năm 2020 sẽ là những tiến bộ lớn hơn và nhanh hơn nhiều.

Lê Ngọc/VOV