Bước nhảy vọt về cơ giới hóa của vũ khí Việt Nam
Những hình ảnh thử nghiệm, bắn thử hệ thống pháo tự hành mang tên PTH130-K255B “Made in Vietnam” vừa được công bố đã khiến giới quân sự các nước quan tâm đặc biệt.
Pháo tự hành 130mm “Made in Vietnam”
Mới đây, kênh truyền hình Quốc phòng Việt Nam đã cho phát sóng bộ phim tài liệu “Học viện Kỹ thuật Quân sự – Thời cơ và Khát vọng” nhân kỉ niệm 55 năm ngày truyền thống Học viện Kỹ thuật Quân sự, một trường đại học kỹ thuật trọng điểm quốc gia, trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học quan trọng, có uy tín của quân đội và đất nước.
Điểm đáng chú ý là nội dung phim có giới thiệu nhiều công trình nghiên cứu, chế tạo quan trọng của Học viện Kỹ thuật Quân sự trong thời gian gần đây.
Trong đó, những hình ảnh thử nghiệm, bắn thử hệ thống pháo tự hành mang tên PTH130-K255B là thông tin rất mới với những người yêu thích, tìm hiểu về quân sự – quốc phòng tại Việt Nam.
PTH130-K255B là hệ thống pháo tự hành trên cơ sở tích hợp lựu pháo 130mm kiểu M46 lên khung gầm xe bánh lốp Kraz-255B, theo kiểu Jupiter-I, giúp tăng khả năng cơ động, thích ứng với chiến tranh hiện đại.
Đây là một thành công rất lớn của Học viện Kỹ thuật Quân sự và ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam. Trong thế kỉ XXI, sự phát triển của pháo binh hiện đại đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa sức cơ động, độ chính xác, cũng như hỏa lực của khí tài pháo binh.
Thực tiễn cuộc chiến tranh giải phóng và bảo vệ biên giới của Việt Nam đã cho thấy sức mạnh quyết định chiến trường của hỏa lực pháo binh. Tuy nhiên, hiện nay qua nhiều năm sử dụng, các loại khí tài pháo binh của Việt Nam đã và đang trở nên lạc hậu.
Quân đội ta có trong biên chế nhiều loại pháo, nhưng phần lớn là pháo xe kéo, số lượng pháo tự hành hạn chế và đã lạc hậu.
Trong hoàn cảnh điều kiện kỹ thuật của Việt Nam chưa phát triển, lại chưa có dư dả về kinh tế để mua sắm các tổ hợp pháo tự hành hiện đại của nước ngoài.
Trước đây, Việt Nam đã nghiên cứu đưa một số loại pháo lên khung gầm xe tải để tăng tính cơ động, nhưng đó chỉ là các loại pháo hạng nhẹ, như pháo nòng dài D-44 cỡ nòng 85mm, lựu pháo M1A1 cỡ nòng 105mm.
Mẫu pháo tự hành 105mm PTH105-VN15 đã được thử nghiệm thành công và liên tục cải tiến qua nhiều phiên bản từ M1 đến M3, đã đi vào trang bị trực chiến của bộ đội pháo binh.
Tuy nhiên, với các loại pháo chiến dịch, như pháo 152mm D20, pháo 130mm M46, pháo 122mm D74, D30, M30 v.v… thì việc cải tiến “tự hành hóa” là rất khó khăn. Khối lượng pháo nặng nề, độ giật lớn khi bắn khi cho việc đưa pháo lên xe vận tải là rất khó khăn.
Thế nhưng, nếu làm được, thì Việt Nam sẽ sở hữu được những tổ hợp pháo tự hành với hỏa lực mạnh mẽ, sức cơ động cao, mà không phải mất nhiều chi phí.
Học bạn tốt Cuba?
May mắn là Việt Nam lại có một người bạn chân tình, thủy chung, hết lòng dù ở cách nửa vòng Trái Đất: Cuba. Quân đội Cuba đã có kinh nghiệm sử dụng pháo binh khi làm nghĩa vụ quốc tế tại Angola trong thập niên 1980, chống lại pháo binh của quân đội chế độ phân biệt chủng tộc tại Nam Phi.
Từ những kinh nghiệm đó, Cuba nhận thức rất rõ giá trị của các tổ hợp pháo tự hành cơ động trong chiến đấu. Trong hoàn cảnh khó khăn do Liên Xô sụp đổ, lại bị Mỹ cấm vận ngặt nghèo, Cuba chỉ có thể dựa vào sức mình để tự cải tiến các tổ hợp pháo xe kéo thành pháo tự hành.
Nhiều loại pháo chiến dịch 122mm và 130mm đã được các kỹ sư quân sự Cuba cải tiến đưa lên khung gầm xe vận tải, hình thành nhiều phiên bản từ Jupiter-I đến Jupiter-V. Và từ sự thành công của loại pháo tự hành Jupiter (Sao Mộc), Việt Nam đã quyết định học tập nước bạn để chế tạo tổ hợp PTH130-K255B.
Không có nhiều thông tin về phiên bản Jupiter-I mà Việt Nam lựa chọn làm cơ sở cho việc chế tạo tổ hợp PTH130-K255B, nhưng dựa trên các thông tin về phiên bản Jupiter-V của nước bạn Cuba, có thể khẳng định PTH130-K255B “Made in Vietnam” sẽ có nhiều ưu điểm vượt trội.
Về cơ bản, Jupiter V sử dụng pháo xe kéo M46 cỡ nòng 130 mm của Liên Xô sản xuất lắp trên khung gầm xe chuyên dụng Kraz 6×6 bánh. Pháo được lắp ở cuối đuôi xe, khi bắn có 2 chân chống điều chỉnh bằng thủy lực để tăng độ ổn định cho pháo.
Do không có tháp pháo nên phạm vi quay ngang sang 2 bên (góc phương vị) chỉ khoảng 50 độ, góc tà của pháo khoảng từ -2 đến +45 độ. Gói nâng cấp này biến một khẩu pháo kéo xe kém cơ động thành pháo tự hành có khả năng cơ động cao, đáp ứng yêu cầu của chiến tranh hiện đại.
Pháo chính M46 vẫn giữ nguyên tính năng với tầm bắn tối đa 27 km, tốc độ bắn 6-8 viên/phút. Pháo có thể bắn đạn nổ mạnh phân mảnh, đạn khói, đạn vạch đường. Tầm bắn của pháo có thể lên đến 38 km với đạn tăng tầm.
Kíp chiến đấu vận hành Jupiter-V gồm 6 người, họ ngồi trong cabin phía trước khi hành quân. Xe có khoang chứa đạn pháo nhằm đảm bảo khả năng tác chiến độc lập trong thời gian dài.
Jupiter V sử dụng khung gầm Kraz 6×6 bánh, xe được trang bị động cơ diesel công suất YaMZ-238 công suất 240 mã lực. Tốc độ tối đa 70 km/h, dự trữ hành trình 450 km.
Có thể thấy Jupiter V-là một giải pháp nâng cấp với chi phí thấp, hiệu quả cao, giúp tận dụng số pháo M46 sẵn có để nâng chúng trở thành những pháo tự hành đầy uy lực. Trong điều kiện kinh tế khó khăn thì gói nâng cấp Jupiter-V là một giải pháp tối ưu.
Ngoài Jupiter V, Cuba cũng tiến hành gói nâng cấp pháo tự hành mang tên Jupiter IV, hệ thống này sử dụng pháo kéo xe 122 mm lắp trên khung gầm xe vận tải quân sự Kraz 255B. Hình dạng bên ngoài của tổ hợp Jupiter-IV rất giống với tổ hợp pháo tự hành PTH130-K255B mà Việt Nam đã chế tạo.
M46 là loại lựu pháo chiến dịch rất quan trọng, có trong biên chế của các lữ đoàn pháo binh dự bị chiến lược của Bộ Quốc phòng, lữ đoàn pháo binh trực thuộc các quân khu, quân đoàn.
Việc chế tạo thành công pháo tự hành PTH130-K255B nằm trong dự án “đưa pháo 130mm lên xe chiến đấu” thuộc Đề án “Hiện đại hóa pháo binh” của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Trong thời gian tới, rất có thể sẽ có thêm nhiều loại lựu pháo chiến dịch được đưa lên những khung gầm xe vận tải hiện đại, để hình thành những tổ hợp pháo tự hành với chất lượng cao hơn nữa.
Khai Tâm
