Bộ trưởng Tô Lâm: ‘Cần dứt khoát bỏ hộ khẩu’

Lãnh đạo Bộ Công an đề nghị Quốc hội tán thành phương án bỏ hộ khẩu giấy từ giữa năm 2021, bởi “đây là mong ước của người dân”.

Sáng 21/10, tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi), Bộ trưởng Công an, Đại tướng Tô Lâm cho hay đề xuất bỏ sổ hộ khẩu giấy được đưa ra trên cơ sở đối chiếu năng lực thực thi của các cơ quan chức năng.

“Nếu không dứt khoát được thời điểm bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ rất phiền hà cho người dân”, ông Tô Lâm nói.

Theo đề xuất của Bộ Công an, việc quản lý cư trú bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy như lâu nay sẽ được chuyển sang sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Để phục vụ việc này, Bộ Công an đã thu thập được 90% cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hiện chỉ thẩm định, phúc tra để đưa vào hệ thống. “Còn 10% sẽ cố gắng hoàn thành trong năm nay. Vì vậy, chúng tôi mạnh dạn đề nghị bỏ ngay sổ hộ khẩu”, ông Tô Lâm phát biểu.

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Công an nêu vấn đề, hiện có nhiều quy định liên quan đến sổ hộ khẩu, nên khi chuyển phương thức quản lý đòi hỏi cả hệ thống phải thay đổi.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số đại biểu tán thành chuyển đổi quản lý cư trú sang phương thức mới và nhất trí Luật Cư trú (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/7/2021. Tuy nhiên hiện còn hai nhóm ý kiến khác nhau về thời điểm bỏ sổ hộ khẩu giấy.

Nhiều đại biểu đề nghị Quốc hội ban hành một số quy định chuyển tiếp (giữa phương thức quản lý cư trú mới và cũ) để cơ quan nhà nước kịp thời thích ứng, không làm phát sinh thêm thủ tục. Người dân cần được tiếp tục dùng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đến hết năm 2022 để chứng minh nơi cư trú. Qua đó, đảm bảo trong thời gian cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, lưu trú đang hoàn thiện, kết nối chưa liên thông thì người dân khi làm thủ tục hành chính vẫn có giấy tờ nhất định để chứng minh.

Ngược lại, các đại biểu ủng hộ quy định sổ hộ khẩu giấy sẽ hết giá trị từ tháng 7/2021, cho rằng, phương thức quản lý cư trú mới là tiến bộ, cần được thực hiện ngay. Phương án này còn tạp áp lực để hoàn thành sớm nhiệm vụ xây dựng Chính phủ điện tử. Với phương án này, gần 30 thủ tục hành chính liên quan đến sổ hộ khẩu, tạm trú sẽ được sửa đổi, bổ sung phù hợp với luật mới.

Vì còn ý kiến khác nhau, nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hai phương án trên để các đại biểu thảo luận.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Thị Dung – Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, cho rằng việc bỏ sổ hộ khẩu là vấn đề lớn, liên quan trực tiếp đến cuộc sống người dân và phương thức hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước, nên cần được đánh giá thận trọng.

“Kéo dài hiệu lực của sổ hộ khẩu đến hết năm 2022 sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho người dân, không làm ảnh hưởng đến quyết tâm của Chính phủ và Bộ Công an trong hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cư trú”, bà Dung nói.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phân tích, dù Bộ Công an có thể hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nhưng nhiều đơn vị khác như thuế, hải quan, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội… có thể chưa kết nối, liên thông dữ liệu kịp thời. “Nếu không có thời gian chuyển tiếp trong khi các cơ sở dữ liệu chưa được liên thông, khi người dân đến giao dịch, cơ quan hành chính lại đòi hỏi các giấy tờ khác để chứng minh thay thế cho sổ hộ khẩu giấy, khi đó sẽ phiền hà”, ông Hòa nói.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị Chính phủ rà soát lại cơ sở vật chất, nhân lực để đảm bảo tính khả thi khi quyết định thời điểm bỏ sổ hộ khẩu. “Sớm thay đổi phương thức quản lý cư trú thì mới đáp ứng được sự đòi hỏi của thực tiễn”, bà Lan bày tỏ.

Vì còn nhiều ý kiến khác nhau, nên kết thúc phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết sẽ gửi phiếu để các đại biểu ghi ý kiến, trước khi trình Quốc hội xem xét, biểu quyết.

Dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 13/11.

Dự thảo Luật này thay thế việc quản lý cư trú (thường trú, tạm trú) từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang áp dụng công nghệ thông tin. Cơ quan chức năng sử dụng mã số định danh cá nhân của người dân để truy cập, cập nhật thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Thông tin về nơi thường trú, tạm trú của mỗi người dân đều là trường dữ liệu số được cập nhật, điều chỉnh trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu về cư trú. Cơ sở dữ liệu này chạy trên mạng internet và được chia sẻ, kết nối với các bộ, ngành, đơn vị liên quan.

Trường hợp người dân làm thủ tục đăng ký thường trú, tạm trú, cơ quan chức năng có trách nhiệm tiếp nhận, kiểm tra, cập nhật thông tin địa chỉ của người đăng ký vào cơ sở dữ liệu và thông báo bằng văn bản mà không cấp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy.’