Bộ trưởng Lê Minh Hoan: “Chúng ta không phải là một quốc gia dư thừa nước, nước sẽ ngày càng khan hiếm hơn”

Sáng hôm nay ngày 4-6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan đã có phần phát biểu trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh, nhấn mạnh sự cần thiết của việc tuyên bố một cách rõ ràng với nông dân Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và cả nước rằng “chúng ta không phải là quốc gia dư thừa nước”. Phát biểu này phản ánh tình trạng khủng hoảng nước ngày càng nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn và các thách thức khác tại khu vực ĐBSCL.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan, là người dân ĐBSCL, ông hiểu rõ những khó khăn mà người dân nơi đây đang đối mặt. Ông chia sẻ: “Tôi cũng là dân Đồng bằng sông Cửu Long nên cảm nhận được những khó khăn của người dân. Trước nhà tôi, việc sạt lở, xâm nhập mặn, tôi cũng cảm nhận hằng ngày”. Sự khan hiếm nước không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà còn là một phần của kỷ nguyên khô hạn toàn cầu, đòi hỏi chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận và quản lý tài nguyên nước.

Thủ tướng Chính phủ sau chuyến khảo sát gần đây đã giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xây dựng đề án tổng thể về chiến lược tiếp cận các vấn đề hạn hán, xâm nhập mặn và khan hiếm nước tại ĐBSCL. Dự kiến vào tháng 9, Bộ sẽ trình bày đề án này, trong đó nhấn mạnh các giải pháp tiết kiệm nước thông qua ba yếu tố chính: số lượng nước, chất lượng nước và cách thức sử dụng nước.

Việc tiết kiệm nước cần được tiếp cận ở ba vấn đề cụ thể: số lượng nước, chất lượng nước và cách thức sử dụng nguồn nước. Trong đó, cách thức sử dụng sẽ tác động đến số lượng và chất lượng nước. Ông Hoan cũng nhấn mạnh rằng, từ trước đến nay, chúng ta chưa xem nước là tài nguyên dù thường nói về “tài nguyên nước”. Tuy nhiên, với những thách thức từ biến đổi khí hậu hiện nay, chúng ta cần sử dụng nước với tư duy coi đó là tài nguyên hữu hạn và cần hướng đến một nền nông nghiệp khan hiếm nước.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ kinh nghiệm từ Israel, một quốc gia sa mạc nhưng vẫn phát triển được nền nông nghiệp vượt trội nhờ văn hóa tiết kiệm nước. Ông nhấn mạnh: “Có lẽ đến giờ này chúng ta phải có một tuyên ngôn với bà con nông dân ĐBSCL và cả nước rằng chúng ta không phải là quốc gia dư thừa nước và ngày càng khan hiếm hơn. Từ đó chúng ta chuyển đổi trạng thái nền nông nghiệp sử dụng nước hữu hạn”.

Hiện nay, việc sử dụng nước trong nông nghiệp tại Việt Nam chủ yếu là tưới tràn, tưới xả, một phương pháp lãng phí và không hiệu quả. Ngược lại, nhiều nước khác đã áp dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt, tiết kiệm nước hơn nhiều. Việc chuyển đổi sang trạng thái nền nông nghiệp tiết kiệm nước sẽ giúp hiệu chỉnh từng đơn vị nước cho cây trồng, vật nuôi, thủy sản, và tránh tình trạng khai thác quá mức nguồn nước ngầm dẫn đến nhiều hệ lụy.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh rằng, vấn đề nguồn nước là một vấn đề lớn, cần nguồn lực lớn và đầu tư dài hơi. Nghị quyết 120 của Chính phủ về phát triển bền vững ĐBSCL đã xác định cần chuyển đổi không gian sống, không gian sản xuất hợp lý hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Trước mắt, Bộ sẽ đề nghị Thủ tướng ưu tiên nguồn lực đầu tư vào những công trình tại ĐBSCL nhằm hạn chế xâm nhập mặn và khép lại nhiều vùng đang đầu tư “nửa kín nửa hở”. Các công trình này sẽ có sức lan tỏa để nhiều người nông dân được hưởng lợi.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng đề xuất tổ chức hội nghị gặp gỡ các chuyên gia từ 13 tỉnh thành ĐBSCL trong tháng 6 để thu thập thêm ý kiến và xây dựng chiến lược hiệu quả hơn. Các giải pháp trước mắt bao gồm hạn chế xâm nhập mặn, trữ nước ngọt và xây dựng các công trình có độ phủ rộng để nhiều người dân hưởng lợi.

Đáng chú ý, phát biểu của Bộ trưởng Lê Minh Hoan là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về sự cần thiết phải thay đổi cách chúng ta quản lý và sử dụng nguồn nước. Trong bối cảnh khủng hoảng nước toàn cầu, Việt Nam cần học hỏi từ các nước có nền nông nghiệp tiên tiến, áp dụng các biện pháp tiết kiệm nước, và đầu tư vào các công trình bền vững. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể đảm bảo một tương lai bền vững cho nông dân ĐBSCL và cả nước.

Bích Ngân