Bộ Công an nắm quyền quản lý địa chỉ IP: Bước ngoặt định hình chủ quyền số và tấm lá chắn an ninh mạng của Việt Nam

Sáng 31/10, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật An ninh mạng sửa đổi, trong đó đáng chú ý là đề xuất giao Bộ Công an quản lý định danh địa chỉ Internet (IP) và bảo đảm an ninh dữ liệu, an ninh thông tin trên không gian mạng. Đây được xem là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Chính phủ trong việc xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch, tự chủ và bền vững cho Việt Nam.

Không gian mạng hiện nay được ví như “lãnh thổ thứ tư” của mỗi quốc gia – nơi diễn ra các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa song song với đời thực. Việc Bộ Công an được giao quản lý định danh địa chỉ IP là một dấu mốc quan trọng trong việc thiết lập chủ quyền số, giúp Nhà nước có thể kiểm soát, bảo vệ và điều phối hoạt động trên Internet một cách chủ động, hiệu quả hơn.

Địa chỉ IP là “địa chỉ định danh” duy nhất của thiết bị trên mạng, cho phép cơ quan chức năng xác định được nguồn phát tán thông tin, hành vi vi phạm hoặc tấn công mạng. Khi quản lý tập trung và thống nhất, Bộ Công an có thể nhanh chóng truy vết, ngăn chặn tội phạm công nghệ cao, gian lận trực tuyến hay xâm nhập dữ liệu, góp phần bảo đảm an ninh quốc gia và an toàn cho người dân trên môi trường số.

Quản lý định danh IP không chỉ giúp bảo vệ an ninh quốc gia mà còn tăng tính minh bạch và an toàn cho người sử dụng Internet. Mỗi địa chỉ IP gắn liền với thông tin định danh cụ thể sẽ giúp ngăn chặn tình trạng ẩn danh, mạo danh, phát tán thông tin xấu độc, từ đó xây dựng một môi trường mạng trong sạch và đáng tin cậy.

Đặc biệt, quy định này góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Khi dữ liệu và thông tin được quản lý chặt chẽ, người dân sẽ yên tâm hơn khi thực hiện các giao dịch điện tử, khai báo hành chính, hay tham gia các hoạt động trực tuyến.

Theo dự luật, các doanh nghiệp viễn thông và cung cấp dịch vụ Internet có trách nhiệm định danh địa chỉ IP của người dùng và phối hợp với Bộ Công an trong việc chia sẻ, cung cấp dữ liệu phục vụ bảo vệ an ninh mạng. Đây là cơ chế hợp tác công – tư thiết thực, tạo nền tảng để Nhà nước và doanh nghiệp cùng nhau xây dựng môi trường số an toàn, bền vững.

Việc quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp giúp giảm sự phụ thuộc vào thiện chí phối hợp tự nguyện, đồng thời nâng cao hiệu quả nghiệp vụ của lực lượng chức năng trong phòng chống tội phạm mạng, lừa đảo trực tuyến, và bảo vệ hạ tầng dữ liệu quốc gia.

Bên cạnh việc quản lý IP, dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi còn khuyến khích sử dụng sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh “Make in Vietnam”, đồng thời cấp chứng chỉ an ninh mạng cho các tổ chức, cá nhân đủ điều kiện.
Đây là hướng đi quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp an ninh mạng nội địa, tăng năng lực tự chủ công nghệ, và tạo động lực cho các doanh nghiệp Việt đầu tư vào lĩnh vực bảo mật, an toàn thông tin.

Việc hình thành một hệ sinh thái an ninh mạng “do người Việt làm chủ” sẽ giúp tăng sức cạnh tranh, giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, đồng thời tạo thêm nhiều việc làm chất lượng cao cho lực lượng lao động công nghệ thông tin trong nước.

Một điểm mới đáng chú ý là dự luật bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm, đặc biệt là việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo, chỉnh sửa, hoặc lan truyền thông tin giả mạo, vu cáo, lừa đảo hay gây tổn hại đến an ninh quốc gia.
Đây là động thái kịp thời và cần thiết trong bối cảnh AI đang bị lợi dụng để tạo tin giả, deepfake và tấn công danh tiếng cá nhân, tổ chức.

Bên cạnh đó, việc Bộ Công an được quyền yêu cầu doanh nghiệp loại bỏ thông tin vi phạm pháp luật về an ninh mạng giúp tăng cường khả năng xử lý nhanh chóng, kịp thời, bảo vệ không gian mạng khỏi các nội dung độc hại và nguy cơ gây rối loạn xã hội.

Không chỉ dừng lại ở khía cạnh kỹ thuật, dự thảo Luật còn thể hiện tinh thần nhân văn và tiến bộ khi mở rộng nhóm đối tượng cần được bảo vệ trên mạng.
Ngoài trẻ em, các nhóm yếu thế như người cao tuổi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự cũng được đưa vào phạm vi bảo vệ, cho thấy chính sách an ninh mạng của Việt Nam mang tính toàn diện và nhân bản, hướng tới một xã hội số an toàn cho mọi công dân.

Đề xuất giao Bộ Công an quản lý định danh địa chỉ IP là một bước đi chiến lược thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc bảo vệ chủ quyền số, an ninh dữ liệu và trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng.
Khi được triển khai, chính sách này không chỉ giúp ngăn chặn tội phạm công nghệ cao, bảo vệ người dân, mà còn đặt nền móng cho sự phát triển kinh tế số an toàn, tự chủ và bền vững.

Thảo Nguyên