Bộ Công an luôn chú trọng giảm cung, giảm cầu, phòng ngừa tội phạm ma túy
Sáng 13/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi).
Cách tiếp cận khái niệm quản lý người sử dụng ma túy rất nhân văn
ĐBQH Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp) bày tỏ tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật phòng, chống ma túy và cho rằng, nội dung sửa đổi đã thể hiện được đúng quan điểm trong chiến lược phòng, chống ma túy mà nhiều nước trên thế giới cũng như Việt Nam đang thực hiện, đó là phòng, chống ma túy dựa trên 3 trụ cột: giảm cung, giảm cầu, giảm tác hại.
Về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, đại biểu dẫn số liệu thống kê của cơ quan chức năng, hàng năm có khoảng 75% tội phạm hình sự có nguyên nhân bắt nguồn từ người nghiện ma túy. Những vụ án mạng nghiêm trọng gần đây cho thấy, đối với các đối tượng gây án là người nghiện ma túy thì bất cứ ai cũng có thể là nạn nhân, bất cứ hành vi tàn nhẫn nào cũng có thể diễn ra. Do đó, đại biểu thống nhất với việc dự thảo luật bổ sung một chương mới về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.
“Tôi cũng đồng tình với cách tiếp cận của khái niệm quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy tại Điều 24 đã được thể hiện khá rõ, đó là tiếp cận theo hướng coi là biện pháp phòng ngừa chứ không phải xử lý hành chính. Đây là cách tiếp cận dựa trên quyền, sẽ tạo ra cách nhìn mới, rất nhân văn đối với người sử dụng trái phép chất ma túy. Thậm chí còn có tính nhân văn với cộng đồng khi ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật của người sử dụng trái phép chất ma túy”, ĐBQH Nguyễn Thị Mai Hoa nhận xét.
Đồng quan điểm, ĐBQH Nguyễn Hữu Chính (Hà Nội) cho rằng, những năm gần đây tình hình người sử dụng trái phép chất ma túy có xu hướng gia tăng và rất phức tạp. Bộ luật Hình sự năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 đã bỏ điều về tội sử dụng trái phép chất ma túy, những người sử dụng trái phép chất ma túy không được coi là tội phạm, chế tài xử lý đối với họ chỉ phạt tiền hoặc đưa vào cai nghiện. Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi năm 2008 chưa quy định rõ việc xử lý đối với những người sử dụng ma túy, hầu hết những người này không được kiểm tra, giám sát, xử lý khi sử dụng ma túy, vẫn tồn tại ngoài xã hội hiện nay, chưa có giải pháp quản lý hữu hiệu…
Tăng thẩm quyền cho Công an xã là phù hợp
Trong khi hậu quả của việc sử dụng trái phép chất ma túy thì rất đau xót, thậm chí họ gây ra những vụ thảm án với chính người thân của mình, gây bất bình trong dư luận. Nhắc lại vụ án Châu Việt Cường giết người yêu xuất phát từ ảo giác sau khi sử dụng ma túy, nhét tỏi vào miệng người khiến nạn nhân ngạt cơ học; dư luận bức xúc vụ cháu bé 3 tuổi bị bố dượng và mẹ đẻ sử dụng ma túy đá, hành hạ liên tục 24 tiếng đến tử vong; gần đây nhất là vụ án giết người, cướp tài sản tại huyện Thường Tín do 2 đối tượng nghiện ma túy giết nữ sinh năm thứ nhất Học viện Ngân hàng… ĐBQH Nguyễn Hữu Chính khẳng định việc bổ sung quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy trong dự thảo luật là cần thiết và cấp bách trong tình hình hiện nay.
“Có ý kiến cho rằng, việc quản lý này ảnh hưởng đến vấn đề quyền con người, quyền công dân. Tuy nhiên theo quan điểm của tôi, khi gia đình có 1 thành viên sử dụng trái phép ma túy là 1 gánh nặng, khu dân cư có 1 công dân sử dụng trái phép chất ma túy là tiềm ẩn hậu họa. Vì vậy đặt trong lợi ích chung của cộng đồng và xã hội thì việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy giúp chính những người sử dụng trái phép ma túy hiểu và nhận thức ra tác hại; góp phần vào công tác đảm bảo ANTT, an toàn xã hội”, đại biểu nhấn mạnh thêm.
Về quy định theo hướng tăng thẩm quyền cho Công an xã trong quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, ĐBQH TP Hà Nội cho rằng xuất phát từ chức năng nhiệm vụ. Công an xã là lực lượng nòng cốt ở cấp cơ sở trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, đảm bảo ANTT trên địa bàn, đây là những lực lượng gần nhân dân, khả năng tiếp cận, bám sát địa bàn, quản lý giáo dục, tuyên truyền và phòng, chống ma túy sẽ nhanh chóng và thuận tiện hơn…
Trong đấu tranh luôn tính đến phòng ngừa
Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an trân trọng cảm ơn các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã quan tâm thảo luận, đóng góp các ý kiến sâu sắc, đa dạng, phong phú, tâm huyết. Trong đó nhiều nội dung lớn, như cấu tạo thêm một chương hay những chính sách, từ ngữ, chi tiết rất cụ thể đối với những vấn đề được nêu trong dự thảo luật. “Đây là những ý kiến rất trách nhiệm, đáng quý, cơ quan soạn thảo trân trọng lắng nghe và sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng của Quốc hội nghiên cứu các ý kiến của đại biểu, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật này trình ra Quốc hội”, Bộ trưởng khẳng định.
Về ý kiến đại biểu cho rằng, trong dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) nội dung phòng quá ít, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định sẽ tiếp thu, nghiên cứu, hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, khi xây dựng luật này quan điểm chung của Ban soạn thảo là đưa những nội dung phòng rất lớn, các điều khoản đều bao quát việc đó, trong đấu tranh phòng, chống tội phạm thì cũng tính đến phòng ngừa tội phạm.
“Đấu tranh không chỉ là bắt giữ mà phải làm sao ngăn chặn, giảm được tội phạm, giảm nguồn cung ma túy, tức tính đến yếu tố phòng ngừa là quan trọng. Tiếp đó giảm nguồn cầu, trong đó có những vấn đề về người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy. Tổng thể chung các chương đều thể hiện việc đó, nhưng những góp ý của ĐBQH Ban soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung”, Bộ trưởng lý giải.
Trọng tâm của dự án luật này là con người, trong đó mà đại biểu quan tâm nhiều là người nghiện ma túy và người sử dụng trái phép chất ma túy thì Bộ trưởng giải thích, dự án luật đã đặt ra từng bước khác nhau. “Người sử dụng trái phép chất ma túy chưa xử lý hành chính, chủ yếu là vận động, giáo dục, mức độ quản lý nhẹ nhất. Người nghiện ma túy thì bắt đầu có các biện pháp, chế tài xử lý hành chính. Còn tội phạm thì rõ ràng xử lý hình sự theo pháp luật”, Bộ trưởng thông tin.
Cơ quan chủ trì phòng, chống ma túy là cơ quan Công an
Nhiều đại biểu quan tâm cơ quan chủ trì, cơ quan chuyên trách phòng, chống ma túy, Bộ trưởng cho hay, cơ quan chuyên trách phòng, chống ma túy rất nhiều, thực tế chúng ta huy động cả hệ thống chính trị, cả xã hội, mọi người dân đều có trách nhiệm trong công tác này. Chuyên trách không phải chỉ là Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan, mà còn nhiều cơ quan: Lao động, Thương binh và Xã hội; Giáo dục và Đào tạo, Y tế, Tòa án, Viện kiểm sát, UBND các cấp…
“Chúng tôi sẽ làm rõ, giao trách nhiệm rạch ròi cho các cơ quan chuyên trách, nhưng cơ quan chủ trì ở đây là cơ quan Công an. Điều này sẽ phù hợp với Hiến pháp 2013 và Luật CAND” – Bộ trưởng nhấn mạnh.
Viện dẫn Luật CAND quy định “CAND là lực lượng vũ trang làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật”, đồng thời Chỉ thị số 36 ngày 16-8-2019 của Bộ Chính trị về tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy cũng xác định rõ “lực lượng CAND là nòng cốt, chủ trì trong công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy”, Bộ trưởng Tô Lâm cũng cho rằng, điều này đảm bảo đúng nguyên tắc một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì, còn rất nhiều lực lượng cùng tham gia phối hợp.
Cũng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy thuộc CAND, được điều tra tất cả các tội phạm về ma túy. Trong khi đó, Bộ đội biên phòng và Hải quan, Cảnh sát biển chỉ được tiến hành điều tra ban đầu một số tội phạm về ma túy. Ngoài ra, cơ quan chủ trì còn làm nhiệm vụ tổng kết, điều phối, hợp tác quốc tế, tổng kết, xây dựng bổ sung pháp luật, thống kê số liệu dùng chung…
Thực tế kết quả đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy cho thấy, các cơ quan chuyên trách trong CAND đã trực tiếp phát hiện, điều tra, xử lý trên 95% số vụ, còn các cơ quan khác tham gia chỉ tỷ lệ nhỏ. Số liệu thống kê về số vụ và số đối tượng trong 3 năm 2017 – 2019 cho thấy, có 69.712 vụ, 107.427 đối tượng tội phạm về ma túy thì lực lượng CAND xử lý 66.825 vụ (chiếm 95,8%), 103.460 đối tượng, chiếm 96,2%; Hải Quan 251 vụ (chiếm 0,36%) và 256 người, chiếm 0,25%; Cảnh sát biển 334 vụ (chiếm 0,47%), 608 người, chiếm 0,56%; Biên phòng hơn 2.302 vụ (chiếm 3,3%); 3.156 người, chiếm 2,93%.
Bộ trưởng Tô Lâm mong muốn, thời gian tới các ĐBQH, các cơ quan, tổ chức và nhân dân tiếp tục quan tâm, cho ý kiến đối với dự thảo Luật. Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp Ủy ban Về các vấn đề xã hội và các cơ quan liên quan tiếp thu. Về quản lý các cơ sở cai nghiện, Bộ trưởng khẳng định, Bộ Công an không ngại vấn đề đó. “Nếu luật cho phép, Bộ Công an sẵn sàng nhận và có những biện pháp ngăn ngừa tội phạm hiệu quả”, Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh.
Quỳnh Vinh/CAND
