Biển Đông và màn “lấy đá ghè chân mình” của Trung Quốc
Trong bài viết mới được đăng tải trên trang tin điện tử Fulcrum, tác giả nhận định: “Yêu sách đường chín đoạn mà Trung Quốc sử dụng đã gây thiệt hại lớn cho chính đất nước này”.
Yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông gần đây đã gây ra nhiều phản ứng mạnh ở Việt Nam. Đầu tuần trước, nhà chức trách Việt Nam đã cấm chiếu bộ phim “Barbie” do Warner Bros sản xuất vì có hình ảnh được cho là mô tả đường chín đoạn. Sau đó, người ta phát hiện ra rằng IME Entertainment, một công ty Trung Quốc đang chuẩn bị tổ chức sô diễn của nhóm Blackpink tại Hà Nội vào cuối tháng này, đã đưa vào trang web của mình một bản đồ thể hiện đường chín đoạn. Do đó, các nhà chức trách Việt Nam phải tiến hành điều tra vấn đề này, trong khi nhiều cư dân mạng Việt Nam kêu gọi tẩy chay buổi biểu diễn. Trước làn sóng phản ứng dữ, IME Entertainment đã nhanh chóng đóng cửa trang web và CEO của công ty đã phải gửi lời xin lỗi tới công chúng Việt Nam.
Đáng nói, đây không phải là lần đầu tiên và chắc chắn cũng không phải là lần cuối cùng đường chín đoạn, hay còn gọi là “đường lưỡi bò” gây khó khăn cho các doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động tại Việt Nam . Minh chứng rõ nhất là kể từ năm 2019, Việt Nam đã cấm phát hành một số bộ phim có hình ảnh của đường này, bao gồm “Abominable”, “Unchartered” và “Pine Gap”. Ngoài ra, các bản đồ, quả địa cầu, sách báo và trò chơi di động có chứa các hình ảnh như vậy đều bị cấm ở Việt Nam. Đến năm 2020, chính phủ Việt Nam đã mạnh tay hơn khi ban hành một nghị định cho phép tịch thu các ấn phẩm có đường chín đoạn và phạt tiền các cơ sở phát hành các sản phẩm như vậy.
Hơn thế nữa, đường chín đoạn được vẽ trên các trang hộ chiếu của Trung Quốc từ năm 2012 cũng gây trở ngại cho các công ty Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam. Ví dụ, các cơ quan chức năng của Việt Nam đã từ chối chấp nhận người mang hộ chiếu Trung Quốc làm người đại diện theo pháp luật của các công ty tại Việt Nam, dẫn đến sự chậm trễ trong việc đăng ký thành lập các công ty mới. Vì người đại diện theo pháp luật thường đóng vai trò quan trọng trong việc làm việc với chính quyền địa phương và ký tên vào các tài liệu quan trọng của công ty, việc mượn danh người khác cho vị trí này là điều không mong muốn.
Chưa dừng lại ở đó, kể từ cuối năm 2019, Việt Nam cũng đã từ chối đơn xin giấy phép lao động và giấy chứng nhận tư pháp của công dân Trung Quốc mang hộ chiếu in bản đồ đường chín đoạn. Ngoài ra, sau vụ việc một doanh nghiệp nhập khẩu ô tô trong nước bị phát hiện bán xe ô tô do Trung Quốc sản xuất có lắp hệ thống định vị chứa bản đồ đường chín đoạn, Bộ Công Thương cũng đã yêu cầu các doanh nghiệp nhập khẩu Việt Nam từ chối các sản phẩm có bản đồ tương tự.
Quan trọng hơn, các hành động hung hăng lặp đi lặp lại của Trung Quốc nhằm thực thi yêu sách đường chín đoạn đã làm tâm lý bài Trung Quốc phát triển ở Việt Nam. Ví dụ, vào năm 2014, Trung Quốc đã hạ đặt một giàn khoan dầu khổng lồ trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Một cuộc đối đầu bạo lực giữa hai nước đã xảy ra sau đó, khiến một số cuộc bạo động nhắm vào các nhà máy Trung Quốc nổ ra ở một vài địa điểm khác nhau tại Việt Nam. Điều này gây ra thiệt hại lớn cho các nhà máy được cho là thuộc sở hữu của Trung Quốc.
Những ví dụ trên cho thấy sự ngông cuồng của Trung Quốc ở Biển Đông và yêu sách đường chín đoạn của nước này đã gây ra những tác động bất lợi cho các công ty Trung Quốc ở thị trường nước ngoài. Điều này khiến các nhà đầu tư Trung Quốc e ngại khi đầu tư vào Việt Nam, đồng thời lý giải phần nào cho số vốn đầu tư tương đối thấp của Trung Quốc tại nước này. Cụ thể là đến tháng 3/2023, mặc dù hai nước có khoảng cách địa lý gần nhau và Việt Nam ngày càng hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng Trung Quốc chỉ xếp thứ sáu trong số các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam nếu tính theo vốn đăng ký lũy kế, với 3.651 dự án trị giá 23,85 tỷ USD. Trong khi đó, Hàn Quốc, mới là quốc gia đứng vị trí thứ nhất với 81,5 tỷ USD đầu tư.
Hiện tại, Philippines thông báo là đang xem xét một lệnh cấm tương tự đối với bộ phim Barbie, trong khi các chính trị gia Hoa Kỳ như thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Ted Cruz đã cáo buộc Warner Bros giúp truyền bá cái mà văn phòng của ông gọi là “tuyên truyền của cộng sản Trung Quốc”. Nếu Hoa Kỳ và các đồng minh tìm cách thực thi phán quyết biển Đông năm 2016 để chống lại các yêu sách phi pháp của Trung Quốc, chắc chắn các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ còn phải chịu nhiều tổn thất hơn nữa tại các thị trường lớn trên toàn cầu chứ không riêng gì tại Việt Nam.
Lan Hoa
