Bài học và lời nhắc nhở cho cả Israel và Iran sau vụ tấn công bất ngờ ngày 14/4
Việc Iran tấn công trả đũa Israel sau vụ không kích đại sứ quán Iran tại Damascus, Syria đang làm dấy lên lo ngại về xung đột lan rộng ở Trung Đông.
Theo giới quan sát, vụ đánh bom vào khu vực đại sứ quán Iran ở Damascus hôm 1/4, tình nghi do các máy bay chiến đấu của Israel tiến hành, là một bước ngoặt kịch tính trong cuộc đối đầu dai dẳng lâu nay giữa hai nước. Tel Aviv hiện vẫn chưa lên tiếng nhận trách nhiệm, nhưng Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận Israel đứng sau vụ tập kích này.
Suốt nhiều thập kỷ qua, cả Tehran và Tel Aviv đã có vô số hoạt động chống lại nhau trong cả thế giới thực và thế giới ảo. Chúng bao gồm cả những vụ tấn công mạng, hoạt động hỗ trợ các lực lượng ủy nhiệm, nhiều cuộc không kích và bắn giết có chủ đích, gây thiệt hại cho cả hai bên.
Tuy nhiên, vụ tấn công đại sứ quán ở Damascus đặc biệt nghiêm trọng vì khiến 2 vị tướng và 5 sĩ quan khác thuộc Lực lượng đặc nhiệm Quds trong Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) thiệt mạng. Lực lượng Quds là lực lượng tác chiến độc đáo, đã hỗ trợ các nhóm ủy nhiệm của Tehran và các đối tác khu vực bằng tiền bạc, vũ khí và trang thiết bị trong nhiều thập kỷ.
Trong lịch sử của mình, lực lượng Quds chưa bao giờ mất nhiều sĩ quan đến vậy trong một vụ tấn công của đối thủ. Ngay cả vụ tập kích của Mỹ hồi tháng 1/2020 nhằm vào chỉ huy lực lượng Quds lúc đó – Tướng Qassem Soleimani cũng không hạ sát các thành viên cấp cao khác của tổ chức, ngoài ông Soleimani.
Hơn nữa, Chuẩn tướng Mohammad Zahedi, vị tư lệnh lực lượng Quds vừa thiệt mạng trong vụ tấn công ngày 1/4, đang trực tiếp quản lý các mối quan hệ của IRGC với nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon, chính phủ Syria và các nhóm dân quân người Hồi giáo Shi’ite ở quốc gia đó, Phong trào Hồi giáo Hamas và nhóm Thánh chiến Hồi giáo Palestine (PIJ) tự xưng ở Dải Gaza và Bờ Tây.
Hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa được phóng từ lãnh thổ Iran và nhắm đến Israel trong đêm 13-4 (giờ địa phương). Hầu hết chúng đã bị chặn – phía quân đội Israel đưa ra con số bị đánh chặn là 99%, chủ yếu bởi hệ thống phòng vệ của Israel hoặc Mỹ.
Câu hỏi đặt ra là liệu vụ tấn công có khép lại cuộc đối đầu lần này giữa Israel và Iran hay không, nhất là khi ai cũng biết hai nước này đang trong “cuộc chiến bóng tối” nhiều thập kỷ qua.
Theo bài viết của cây bút bình luận Bret Stephens đăng trên tờ The New York Times, cuộc tấn công cuối tuần rồi đáng chú ý vì hai lý do: Sự trực tiếp và hiệu quả kém.
Các chỉ huy quân đội của Iran chắc chắn biết rõ rằng hầu hết máy bay không người lái di chuyển chậm của họ, khoảng 170 chiếc, sẽ bị bắn hạ trước khi đến đích. Chúng chỉ làm nhiệm vụ gây phân tán sự chú ý.
Những chỉ huy đó có lẽ đã bất ngờ hơn khi 30 tên lửa hành trình và 120 tên lửa đạn đạo của họ gây thiệt hại không đáng kể.
Theo bài viết, diễn biến trên gửi đến giới lãnh đạo Iran một bài học: Iran không phải là đối thủ của Israel về công nghệ, nhất là khi Israel đang được Mỹ giúp đỡ.
Nếu Israel quyết định đáp trả bằng các đợt không kích trực tiếp vào Iran – có thể là vào các cơ sở dầu mỏ, cơ sở hạt nhân hoặc cơ sở hạ tầng quân sự, họ có thể sẽ không bỏ lỡ mục tiêu của mình.
Tuy nhiên, Israel cần phải thận trọng!
Israel hiện có một cuộc xung đột dang dở với nhóm vũ trang Hamas ở Dải Gaza. Một cuộc tấn công trực tiếp của Israel vào Iran có thể kích hoạt cuộc chiến toàn diện với phong trào Hezbollah ở Lebanon.
Hầu hết người Israel hiểu rằng cuộc chiến với Hezbollah sẽ khó hơn xung đột với Hamas. Một cuộc chiến như thế sẽ đòi hỏi hai điều: sự tập trung đầy đủ của khả năng chiến đấu của Israel và sự hỗ trợ liên tục từ Mỹ.
Cuộc tấn công của Iran và việc Mỹ tham gia bảo vệ Israel là cơ hội để Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cải thiện quan hệ với Washington và các nước châu Âu bằng cách thể hiện sự kiềm chế.
Ngoài ra, điều này còn có thể thúc đẩy Hạ viện Mỹ tiến hành bỏ phiếu về gói hỗ trợ quân sự Ukraine-Israel mà Thượng viện đã thông qua hồi tháng 2. Sự kiềm chế cũng giúp Israel có thêm thời gian để tập trung cho mục tiêu loại bỏ Hamas ở Dải Gaza.
Mặt khác, một cuộc tấn công trả đũa của Israel lúc này sẽ mất đi một lợi thế bổ sung là yếu tố bất ngờ. Theo tác giả, Israel sẽ tìm cơ hội tấn công những mục tiêu khiến kẻ thù đau đớn và vào thời điểm họ lựa chọn.
Bích Vân
