60 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển, nhớ về Lữ đoàn 125

Vào ngày này, 60 năm về trước, một lữ đoàn hải quân được thành lập, từ tiền thân là Đoàn 759, đó là lữ đoàng 125. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Lữ đoàn 125 đã đóng góp những vai trò to lớn, chi viện cho chiến trưởng khu V và Nam Trung Bộ. Lữ đoàn 125 cũng là một nhân tố quan trọng trong của Đường Hồ Chí Minh trên biển.

Ngày 8/4/1962, chuyến tàu gỗ trinh sát không số đầu tiên xuất bến, mang theo hơn 30 tấn vũ khí và chỉ thị của Trung ương về mở đường vận tải chiến lược trên biển. 6 tháng sau, vào ngày 16/10, chiếc tàu cập bến bến Thành Tự (Vàm Lũng, Cà Mau), khai sinh ra đường Hồ Chí Minh trên biển, một huyết mạch giao thông vô cùng quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Khi mới thành lập, Lữ đoàn 125 mang nhiệm vụ chính là vận tải vũ khí, cán bộ bằng đường biển từ Bắc vào Nam chi viện cho Quân Giải phóng miền Nam. Khi đó, lữ đoàn đặt căn cứ tại bến Bính, Hải Phòng, số hiệu K20. Được trang bị tàu vận tải cỡ nhỏ, Lữ đoàn 125 thập nhập gần như khắp miền Nam, với các căn cứ tại bến Sông Gianh (Quảng Bình), Sa Kỳ (Quảng Ngãi), Vũng Rô (Phú Yên), Lộc An (Bà Rịa – Vũng Tàu), Thạnh Phong (Bến Tre) và Vàm Lũng (Cà Mau).

Tàu vận tải của Lữ đoàn 125 trong kháng chiến chống Mỹ.

Chiến tranh ngày càng ác liệt, lữ đoàn ngoài nhiệm vụ vận tải, còn trực tiếp rà phá thủy lôi tại khu vực vùng biển Đông Bắc. Đây cũng chính là một trong những đơn vị tham gia giải phóng các đảo Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn, Trường Sa thuộc quần đảo Trường Sa; Cù Lao Thu (Ninh Thuận).

Suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, đã có gần 100 chiếc thuyền không số, 168 chuyến hải hành đầy cam go, vận chuyển hơn 150.000 tấn vũ khí, trang bị, hàng chục ngàn lượt cán bộ từ miền Bắc vào chiến trường miền Nam. Hơn 30 lần tàu địch bao vây, 1.200 cuộc tập kích trên không, nhưng Lữ đoàn 125 vẫn kiên cường bất khuất, bắn hạ 5 phi cơ, nhận chìm nhiều tàu chiến của địch.

Để tưởng nhớ chiến công, lòng quả cảm và sự hy sinh của các chiến sĩ Lữ đoàn 125 cùng các lực lượng khác, thành phố Hải Phòng đã Tượng đài kỷ niệm đường Hồ Chí Minh trên biển ngay cạnh di tích Bến tàu K15.

Hạnh Văn