2 anh em ‘đại gia’ lan đột biến điều hành đường dây than lậu như thế nào?
Cơ quan điều tra thực hiện khám xét, kiểm đếm số lượng than khai thác lậu tại mỏ than Minh Tiến – Ảnh: HOÀNG LIÊN
Đường dây khai thác than lậu với quy mô cực lớn vừa bị Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) triệt phá được dư luận đặc biệt quan tâm.
Số lượng than bị khai thác lậu lên đến cả triệu tấn, diễn ra rầm rộ trong thời gian dài nhưng không bị chính quyền địa phương phát hiện và xử lý kịp thời, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền lớn.
C03 đã thực hiện lệnh bắt tạm giam 12 người, trong đó có bà Châu Thị Mỹ Linh, giám đốc Công ty cổ phần Yên Phước, trú quận 12, TP.HCM.
Đáng chú ý, có hai bị can là anh em song sinh Bùi Hữu Giang và Bùi Hữu Thanh, vốn nổi tiếng trên mạng là “đại gia” từng tổ chức giao dịch một cây lan với giá 250 tỉ đồng.
Những người còn lại bị khởi tố có nhiều bị can là giám đốc, phó giám đốc một số công ty.
Đây là chuyên án kéo dài trong nhiều tháng, cơ quan điều tra đã tổ chức nhiều mũi trinh sát “ăn bờ, nằm bụi” tại nhiều tỉnh thành từ Nam ra Bắc để dựng được chân dung những nghi phạm cầm đầu đường dây khai thác, cũng như thu thập thông tin về đường đi của than lậu.
Ngoài những người đã bị bắt, C03 cũng đang điều tra làm rõ trách nhiệm của nhiều người khác có liên quan đến đường dây khai thác, tiêu thụ than lậu với quy mô lớn này.
Trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước tại Thái Nguyên và Hải Dương cũng đang được làm rõ vì để tài nguyên khoáng sản bị khai thác “chui”, tiêu thụ rầm rộ mà không phát hiện, xử lý kịp thời.
Hơn 2 năm khai thác chui 2,5 triệu tấn than
Kết quả điều tra ban đầu xác định bà Châu Thị Mỹ Linh cùng với Bùi Hữu Thanh, Bùi Hữu Giang là người điều hành Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương đã bàn bạc, lên kế hoạch tổ chức đường dây khai thác than lậu.
Theo tìm hiểu, năm 2014 Công ty Yên Phước được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp giấy phép khai thác khoáng sản tại mỏ than Minh Tiến thuộc huyện Đại Từ với trữ lượng 8.500 tấn/năm. Thời hạn khai thác đến năm 2031 với tổng trữ lượng được phép là hơn 136.000 tấn.
Sau khi hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, từ năm 2018 Công ty Yên Phước mới bắt đầu khai thác than bằng hình thức lộ thiên.
Thế nhưng chưa đầy một năm sau, bị can Châu Thị Mỹ Linh đã “bán cái” toàn bộ việc khai thác tại mỏ than Minh Tiến cho Công ty TNHH Đông Bắc Hải Dương do Bùi Hữu Giang và Bùi Hữu Thanh điều hành.
Theo đó, Công ty Yên Phước đồng ý cho Công ty Đông Bắc Hải Dương khai thác, chế biến than tại mỏ với giá 1 tấn than thành phẩm 450.000 đồng. Hợp đồng ký kết giữa hai bên thể hiện khối lượng khai thác ít nhất 400.000 tấn/năm, có thời hạn trong 5 năm.
Như vậy, ngay từ khi thỏa thuận và ký hợp đồng, bị can Châu Thị Mỹ Linh đã để Công ty Đông Bắc Hải Dương vào khai thác gấp 47 lần công suất haằng năm (8.500 tấn), vượt cả sản lượng mỏ được cấp phép (136.000 tấn).
Sau gần 1 tuần thực hiện khám xét tại mỏ, cơ quan điều tra xác định từ tháng 3-2019 đến tháng 8-2021, Công ty Đông Bắc Hải Dương trực tiếp thực hiện việc khai thác dưới sự chỉ định và giám sát của nhân viên Công ty CP Yên Phước, với sản lượng khoảng 2,5 triệu tấn than.
Bình quân hằng năm, lượng than công ty này khai thác “chui” gấp hơn 120 lần số lượng được phép khai thác.
Thu lời bất chính hơn 100 tỉ đồng
Việc khai thác than lậu diễn ra rầm rộ trong thời gian dài nhưng không bị cơ quan chức năng địa phương phát hiện kịp thời. Để qua mắt các cơ quan quản lý nhà nước, các bị can trong đường dây này đã sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi vừa tránh bị phát hiện, vừa trốn thuế, phí hàng chục tỉ đồng.
Cụ thể, Công ty Yên Phước và Công ty Đông Bắc Hải Dương đã lập khống hồ sơ nghiệm thu, báo cáo số lượng khai thác với UBND tỉnh và Sở Tài nguyên – môi trường tỉnh Thái Nguyên, sản lượng khai thác hằng năm chỉ bằng đúng với số lượng được cấp phép.
Hàng triệu tấn than khai thác “chui” được bị can Linh cùng Giang và Thanh tổ chức tiêu thụ trái phép, nhằm trốn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài nguyên môi trường, phí bảo vệ môi trường.
Kết quả điều tra ban đầu xác định công ty của Linh đã bán cho công ty của Giang và Thanh hơn 1 triệu tấn than được khai thác lậu, thu về số tiền hơn 121 tỉ đồng.
Hiện nay, tại bãi chứa ở chân mỏ khai thác, số lượng than đã khai thác được chất đống ở đây gần 1,5 triệu tấn.
Cơ quan điều tra xác định hành vi khai thác vượt trữ lượng tối đa của giấy phép khai thác khoáng sản, không đúng với nội dung giấy phép của các bị can gây thiệt hại cho Nhà nước về thuế hàng chục tỉ đồng.
Do đó, cơ quan điều tra cho rằng hành vi của Linh, Giang, Thanh cùng một số lãnh đạo, nhân viên của Công ty Yên Phước và Công ty Đông Bắc Hải Dương có dấu hiệu của tội “vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
THÂN HOÀNG
